FRANSIZ GAZETELERİNE GÖRE OSMANLI’DA BİR FRANSIZ KREDİ KURULUŞU: CRÉDİT GÉNÉRALE OTTOMANE (İTİBAR-I UMUMİ BANKASI)

Authors : Onur ÇAPAR

Pages : 1451-1476

Doi:10.16953/deusosbil.949809

View : 12 | Download : 13

Publication Date : 2021-12-31

Article Type : Research Paper

Abstract :19. Yüzyıl’da Osmanlı Devleti uzun yıllar dışa açılmadan korumuş olduğu kapalı ekonomik sistemini terk ederek, Avrupa ile ekonomik entegrasyon sürecine girmişti. Baltalimanı ticaret anlaşması ve onu takip eden ticari anlaşmalar sanayileşmesini tamamlamış Avrupa devletlerine daha önceden kapitülasyonlarla verilen hakları genişletmiş ve Osmanlı pazarına egemen olmalarını kolaylaştırmıştı. Ayrıca bu ekonomik entegrasyon sürecinde Kırım savaşı ile beraber borç ilişkileri de başladı. Nitekim Kırım Savaşı ile beraber başlayan borç ilişkileri kısa zamanda Avrupalı sermayedarların yerel bankerlerle iş birliğine sahne olmuş, bu süreçte hızlı bir borçlanma serüveni yaşayan Osmanlı Devleti kısa zamanda borçlarını ödeyemez duruma gelmişti. Bu dönemde Avrupa devletleri örnek alınarak merkez bankası kurma girişimleri her ne kadar para piyasasını düzenleme amacını taşısa da aslında var olan borçlanma ilişkilerinde aracı rolü üstlenmeye ve yabancı sermayenin koruyuculuğunu üstlenen bir mekanizmanın kurulmasına neden oldu. Çalışmamızın ana temasını oluşturan İtibar-ı Umumi Bankası (Crédit Général Ottoman) Osmanlı Bankası kurucuları arasında olmayan farklı bir sermaye grubunun bazı Galata bankerleri ile beraber kurmuş oldukları aracı bir kredi kurumudur. Özellikle Rotschild grubuna ait olan bu kredi kurumu birçok borçlanma konusunda aracılık görevi üstlenmiş daha sonra kendi bünyesindeki bankerlerin rakip kredi kurumuna geçmesi ile kendisini fesh etmiştir. Bu çalışmadaki amaç Fransız kaynaklarından şirketin Osmanlı Devleti içinde borç ilişkilerindeki rolünü incelemek ayrıca yıllık faaliyet raporları çerçevesinde kurulan kredi kurumunun işleyişi hakkında bilgi sahibi olmaktır.
Keywords : Osmanlı Devleti, Banka, Galata Bankerleri, Borçlar, Fransa