ROMA HUKUKUNDA GLADYATÖRLERİN VE PROFESYONEL ATLETLERİN HUKUKÎ STATÜLERİ

Authors : Ali Selkor ATAK

Pages : 187-222

Doi:10.16953/deusosbil.1030320

View : 14 | Download : 11

Publication Date : 2022-03-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Romalıların gladyatörlerle ilgili olarak genellikle ikircikli bir yaklaşımlarının olduğu görülmektedir. Roma toplumunda gladyatörlere bir yandan hayranlık duyulmakta diğer yandan ise gladyatörler toplumdan dışlanmakta ve hukuken çeşitli kısıtlamalara tâbi tutulmakta ve şerefsiz (infamis) ilân edilmekteydiler. Özgür ve Roma vatandaşı olup gönüllü olarak bir sözleşme (auctoramentum) ile para karşılığında gladyatörlük yapmak isteyen bir kimse şerefsiz ilân edilerek çeşitli kısıtlamalara tâbi olmanın yanı sıra köle benzeri bir statüde olmaya katlanmak zorunda kalırdı. Antik çağda profesyonel atletlerin durumlarına yönelik olarak ise hukukî metinlerde birbiriyle çelişen ifadelerin yer aldığı görülmektedir. Bu çelişkiler nedeniyle günümüzde gösterdikleri faaliyetlerin birbirine benzediği tartışmalı olsa da daha çok vurgulanmaya başlayan bu iki gruptan profesyonel atletlerin durumlarının gladyatörlerle benzerlik gösterip göstermediği hakkında soru işaretleri oluşması muhtemeldir. Çalışmamızda gladyatörler ile profesyonel atletlerin hukukî statülerinin ele alınıp karşılaştırılması amaçlanmıştır. Gladyatörler ve profesyonel atletlerin toplumsal ve hukukî konumları bakımdan aralarında çeşitli benzerlikler bulunsa bile, konuya ilişkin metinler incelendiğinde, gladyatörlerin aksine profesyonel atletlerin kural olarak şerefsizlikle (infamia) damgalanmadıkları tespit edilebilmektedir. Profesyonel atletlerin hukukî durumuna yönelik farklı metinler arasındaki çelişkili ifadelere rağmen bu iki grubun hukukî statüleri arasında benzerlikten çok farklılıkların bulunduğu söylenebilecektir.
Keywords : Roma hukuku, Gladyatör, Profesyonel atlet, Şerefsizlik infamia, Hukukî statü