BÖBREK HASTALIKLARINDA NİTRİK OKSİT SENTAZ AKTİVİTESİ VE DÜZENLENME MEKANİZMALARI

Authors : Aygül Cemre Şahin, Caner Çavdar, Zahide Çavdar

Pages : 293-307

Doi:10.18614/deutip.1231395

View : 23 | Download : 33

Publication Date : 2024-01-25

Article Type : Review Paper

Abstract :Nitrik oksit (NO) gaz yapıda, 5-6 saniyelik yarılanma ömrüne sahip, birçok fizyolojik ve patolojik olayda görev alan bir moleküldür. Fizyolojik şartlarda böbrekte renal ve glomerüler hemodinamiğin düzenlenmesi, natriürezis, medullar perfüzyon, tübüloglomerüler feedback, tübüler sodyum reabsorbsiyonu ve renal sinir aktivitesi gibi birçok olayda rol almaktadır. NO sentezinin bozulması sonucu çeşitli böbrek hasarı hastalıkları ortaya çıktığından bu mekanizmaların bilinmesi böbrek hasarına yönelik geliştirilecek tedavi yöntemlerinde önemli bir kilit noktasıdır. NO sentezinden sorumlu olan nitrik oksit sentaz (NOS) enzimlerinin insanda tanımlanan üç izoformu; nöronal NOS (nNOS), indüklenebilir NOS (iNOS) ve endotelyal NOS (eNOS)’dur. Bu enzimler ilk bulundukları doku ve işlevlerine göre adlandırılmış olsa da böbrekte geniş bir lokalizasyona sahip ve birçok böbrek hastalığıyla ilişkilendirilmiş enzimlerdir. Böbrek hastalıklarıyla ilgili yapılan çalışmalarda NO düzeyi ve NOS enzim aktivitesindeki değişiklikler önemli rol oynadığından, NOS’ların düzenlenmesinden sorumlu moleküler mekanizmalar birçok çalışmanın temelini oluşturmaktadır. Bu nedenle, bu derlemede NOS’ların moleküler düzenlenme mekanizmaları ve çeşitli böbrek hastalıklarıyla olan ilişkisi incelenmiş, bu mekanizmalara bütüncül bir bakış açısıyla böbrek patofizyolojisinde NO’nun rolü açıklanmaya çalışılmıştır.
Keywords : Nitrik oksit, nitrik oksit sentaz, kronik böbrek hastalığı