PATLATMA KAYNAKLI YERSARSINTISI ÖLÇÜM SONUÇLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ

Authors : B Erçıkdı, A Kesimal, E Yılmaz, F Cihangir

Pages : 195-216

View : 13 | Download : 14

Publication Date : 2004-12-15

Article Type : Research Paper

Abstract :A~lk ocaklarda yapilan patlatma faaliyetleri sirasmda ortaya cikan bashca cevresel  sorunlar yer sarsmnsi, hava soku ve kaya firlamasidrr. Bu tur sorunlar bazi kosullar  altinda ~evre yaprlar uzerinde hasara neden olabildikleri gibi, patlatmah kazi ~all~malanmn yurutuldugu yerlerin yakmmda yasayan sakinlerle de sUrekli anlasmazhklann kaynagt olabilirler. Bu nedenle; bu tur olumsuz etkileri en aza indirecek ve Uretim hedeflerini aksatmayacak kontrollu bir patlatma modelinin ortaya  konulmasi icin, patlatma sonucu olusacak yer sarsmnsmm tahrninine yonelik ~all~malar buyuk onern tasimaktadir. Bu ~all~mada, Arakli- Tasonu kalker ocagmda  Uretim esnasmda patlatmadan kaynaklanan titresirnlerin ~evredeki okul, carni, tarihi  eser ve evlere olan etkileri arasnnlrrusnr. Bu kapsamda, halen uygulanan basamakh dusey delik patlatma kazi modeli incelenmis ve gerceklestirilen basamakh atimlara  eslik edilerek yersarsrnnsi sinyalleri ol~UlmU~ttir. Yapilan istatistiksel analizler neticesinde, patlatma sonrasi a~lga cikacak titresirnlerin onceden tahrninine yonelik  istatistiksel esitlik 0.71 kararhhk katsayrsi ile bulunmustur. Her basamakta yapilan atimlar ve her istasyonda olculen atrrnlar ayn ayn degerlendirildiginde daha yuksek  kararhhk katsayrlan elde edilrnistir. Elde edilen esitlik kullandarak bundan sonra bu  bolgede yapilacak patlatmalar icin kilavuz gorevi gorecek bir olcekli mesafe tablosu olusturulmus ve patlatmadan kaynaklanan cevresel etkilerin en aza indirilrnesi ile patlatma kosullanrun iyilesnrilmesi amaclanrrusnr. Attmlar sonucu olusan titresirnlerin frekans degerlerinin %2.63'nUn 5-12 Hz arasmda, %78.95'inin 13-40 Hz arasmda, %18.42'sinin ise 40 Hz den daha yuksek oldugu gorulrnustur, TUm hava soku kayitlan gurultuden rahatsiz olma seviyesi olan 140 dB degerinden dusuk ~lklTIl~tlr. Elde edilen verilerden maksimum parcacik hizmm gecikme basma  kullarulan patlayrci rniktanmn artmasi ile yukseldigi, uzakhgm artrnasiyla dU~tUgU  gorulrnustur. Aynca yapilan 38 adet OI~Um sonucuna gore srrasi ile "ppy-tvrne", "Pl'V -Yer Degisrirme" ve "Frekans- Yer Degistirme" arasmdaki  ilişki  degerlendirilmisrir.
Keywords : Tas Deagl Patlatmalan, Sismik Olfiimler, yer sarsıntısı