TRABLUSGARPLI BİR DEVLET ADAMI: HASSÛNE DAGAYYİS VE GARP OCAKLARI HAKKINDAKİ 1250/1834 TARİHLİ LÂYİHASI

Authors : Abdullah Erdem TAŞ

Pages : 86-108

View : 26 | Download : 15

Publication Date : 2016-10-31

Article Type : Other Papers

Abstract :1830’lu yıllarda Osmanlı Devleti neredeyse yok olmanın eşiğine gelmişti. Böyle bir süreçte Sultan II. Mahmud (1808-1839), devleti yeniden organize etmek için başlattığı reformlarını Kuzey Afrika’daki topraklarında da uygulamak istedi. Karşısındaki iki büyük meseleden biri Mısır Valisi Kavalalı Mehmed Ali Paşa’nın itaatsizliği, diğeri Osmanlı Devleti’nin Afrika’daki topraklarına yönelik Fransızların tasallutu idi. Padişah hem Kavalalı’yı yola getirmek hem de işgal altındaki Cezayir’i Fransızlardan geri alıp Garp Ocaklarına bir düzen vermek istiyordu. Bu süreçte bazı devlet adamları öne çıkarak Babıali’nin bu ocaklarına dönük politikasının şekillenmesinde mühim roller ifa ettiler. Hazırladığı lâyiha ile Hassûne Dagayyis de bu politikanın bir parçası oldu. Özellikle bu bölgede yerli halkın da dâhil olduğu yeni askerî birlikler oluşturulmasını ve Osmanlı payitahtıyla buradaki idarecilerin emirlerindeki herkes ile daha kuvvetli bir bağ kurmasını teklif eden Hassûne Efendi’nin ana gayesi Kuzey Afrika Müslümanlarının birliğini temin etmekti. Ona göre ancak birlik olunabilirse Fransız işgaline ve asilere karşı durulabilirdi. Bu makale, böyle kritik bir dönemde bu eyaletlerde yeni bir düzenin nasıl kurulabileceğine dair hazırlanan layihayı/raporu tanıtmayı amaçlamaktadır. 
Keywords : Hassûne Dagayyis, Garp Ocakları Cezayir, Tunus, Trablusgarp, Fransız İşgali, Kavalalı Mehmed Ali Paşa