TÜRKİYE’DE DIŞLAMA ETKİSİ’NİN İNCELENMESİ: 1983-2013 DÖNEMİ İÇİN BİR UYGULAMA

Authors : Fatih DEMİR

Pages : 75-87

View : 19 | Download : 9

Publication Date : 2017-05-18

Article Type : Research Paper

Abstract :Türkiye’de özellikle 24 Ocak 1980 tarihinde açıklanan ekonomik istikrar programı ve sonrası dönemde hükümetlerin izlediği liberal politikalar, özel yatırımları olumlu etkilemiştir. Bu süreçte kamu yatırımlarının özel yatırımlar üzerindeki etkisi bu çalışmanın odağını oluşturmaktadır. Çalışmada 1983-2013 dönemini kapsayan kamu yatırımları ve özel yatırımlar verileri kullanılarak Türkiye’de “Dışlama Etkisi” varlığının araştırılması amaçlanmaktadır. Öncelikle kullanılan serilerin durağanlıklarının araştırılması için Genişletilmiş Dickey-Fuller birim kök testi uygulanmış ve serilerin durağanlık mertebelerinin I(1) olduğu belirlenmiştir. Bu durum iki seri arasında uzun dönemli bir ilişkinin olabileceğini göstermektedir. Kamu yatırımları ve özel yatırımlar serilerinin veri dönemi açısından ortalamalarında ve/veya trendlerinde yapısal kırılmaların yaşanmış olabileceği düşünülerek, serilere iki yapısal kırılmalı Lee-Strazicich birim kök testi uygulanmıştır. Test sonuçları kamu yatırımlarının yapısal kırılmalar ile trend durağan, özel yatırımların ise yapısal kırılmalar ile fark durağan olduklarını göstermiştir. Bu sonuçlar ışığında serilerin durağanlık mertebeleri kamu yatırımları serisi için I(0), özel yatırımlar serisi için I(1) olarak belirlenmiştir. Farklı mertebeden durağan serilerin eşbütünleşme analizlerinin yapılmasına imkan sağlayan ARDL sınır testinin bu şartlar altında uygulanmasının yerinde olacağı düşünülmüştür. Bu amaçla, bahsi geçen değişkenlere sınır testi uygulanmış ve iki seri arasında eşbütünleşme ilişkisinin olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Ardından tahmin edilecek uzun dönem ve kısa dönem katsayıları ışığında Türkiye’de 1983-2013 döneminde kamu yatırımlarının özel yatırımları çektiği ampirik olarak tespit edilmiştir.
Keywords : Kamu Yatırımları, Özel Yatırımlar, Dışlama Etkisi, Yapısal Kırılmalar, ARDL Sınır Testi