Aleksandr Griboyedov’un Akıldan Bela Eserinde Onomastik Unsurlar: Konuşan Soyadları

Authors : Onur Aydın

Pages : 128-138

Doi:10.51290/dpusbe.1430719

View : 50 | Download : 49

Publication Date : 2024-07-26

Article Type : Research Paper

Abstract :Antroponimlerin çatısı altında değerlendirilen konuşan soyadları, edebî karakterlerin kişilik, fizyolojik, psikolojik ve sosyolojik durumlarına, yaşadıkları tarihsel döneme ilişkin detaylı veriler sunar. Karakterlerin soyadlarının tam olarak çözümlenememesi, söz konusu unsurların gözden kaçırılmasına neden olabilir. Bu durum da edebî eser analizinin sağlıklı ve bütüncül bir şekilde gerçekleştirilememesi riskini beraberinde getirir. Çalışmanın amacı Rus yazar Aleksandr S. Griboyedov’un Akıldan Bela adlı oyunundaki karakterlerin soyadlarının bu bağlamda çözümlenmesidir. Araştırma materyali olarak eserde konuşan soyada sahip karakterler ve onların olası prototipleri seçilmiştir. İlk olarak bu soyadlarının analizi yapılmış, ardından olası prototipleriyle karşılaştırılmış, son olaraksa Rus dil bilimci Nataliya M. Azarova’nın konuşan soyadları modellemesine göre sanatsal bir yöntem olarak konuşan soyadları sistemleştirilmiştir.. Analiz neticesinde neredeyse tüm karakterlerin soyadlarının ‘konuşan’ nitelik taşıdığı ve yazar tarafından bilinçli bir biçimde oluşturulduğu belirlenmiştir. Söz konusu olan soyadların anlamlarının, karakterlerin kişilikleri ve olası prototipleri ile örtüştüğü dikkat çekmiştir. Konuşan soyadlarının, karakterin içsel ya dışsal özelliklerinin, dönemin sosyo-politik ve tarihsel gelişmelerinin sözcüğe dökülmüş hâlini inceleyen sanatsal bir yöntem olduğu sonucuna varılmıştır.
Keywords : Rus edebiyatı, Prototip, Onomastik, Antroponim, Konuşan soyadları