Meşrutiyetten Cumhuriyete Osmanlı Şehirlerinde Faaliyet Gösteren Nakliye Sigorta Şirketleri Üzerine Tespitler (1908-1923)

Authors : Erdal İNCE

Pages : 184-205

Doi:10.55543/insan.1270947

View : 29 | Download : 233

Publication Date : 2023-07-23

Article Type : Research Paper

Abstract :19. yüzyılın ilk yarısında Osmanlı şehirleri, Avrupalı devletler için açık pazar haline gelmiştir. Avrupalı tüccarları bu yüzyılda, tüm şehirlerde görmek mümkündür. Osmanlı iç pazarında sektörel olarak elle imal edilen, nerdeyse tüm ürünlerin yerine, fabrikasyon mamuller satılır haldedir. Bu durum, yerli üreticiyi zor duruma sokmuştur. İthal ürünler hem bol, hem de yerli üretime göre daha ucuz olduğu için yerli üretici, bu ürünlerle rekabet edememiştir. Bu sebeple, çoğu yerli üretici dükkânını kapatmak, tezgâhını satmak zorunda kalmıştır. Avrupalı devletler, tüm sektörlerde olduğu gibi sigortacılık alanında da Osmanlı şehirlerinde, büyük bir nüfuza sahiptir. Bu nüfuzun, 1908 ile 1923 yılları arasında nakliye sigortacılığı alanında daha yoğun hissedildiği görülmektedir. Çünkü o dönemde, ithal ürünlerin Osmanlı limanlarına ve iç pazarına ulaştırılmasında, en büyük sorun, nakliye olarak görülmektedir. Ürünler, nakil esnasında hırsızlık, kaza, ürünün bozulması gibi birçok risk faktörü ile karşı karşıyadır. Bu sebeple birçok yabancı sigorta şirketi, Osmanlı şehirlerinde acente açma ihtiyacı duymuştur. Bu ihtiyaca binaen, Avusturya başta olmak üzere, İngiliz ve Rus şirketlerin ağırlıklı olarak Osmanlı şehirlerinde nakliye alanında hizmet verdiği görülmektedir. Şirketlerin çalışma alanları, mensubu oldukları ülkeler, acenteleri ve şube açtıkları şehirler incelendiğinde, Osmanlı İmparatorluğu’nun son dönemi ile Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk yıllarındaki iktisadi faaliyetler ve şehirlerin yapıları hakkında ciddi ipuçları elde edilmektedir. Bu makalede, 1908 ve 1923 arasındaki yıllarda, nakliye sigortacılığı konusunda hizmet veren yabancı şirketler üzerine tespitler yapılarak, yabancı şirketlerin, Türk sigortacılığı üzerindeki nüfuzu incelenmiş ve ülkeler arasında acente sayıları açısından kıyaslamalar ile birlikte Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk yıllarındaki şehir ve iktisadi yapısı üzerinde tespitlerde bulunulmuştur.
Keywords : Sigorta, Nakliye, Acente, Meşrutiyet, Cumhuriyet