İbn Korkmaz’ın “Fethu’r-Rahmân fî Tefsîri’l-Kur’ân” İsimli Tefsirinin Kaynakları ve Yöntemi

Authors : Selami YALÇIN

Pages : 27-53

View : 14 | Download : 4

Publication Date : 2022-06-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Hicri 9. asırda Memlûkler döneminde Kahire’de yaşamış olan İbn Korkmaz, birçok ilimde eser yazmış bir müfessirdir. Tabakât kitapları, onun hakkında bilgiler vermekte, İstanbul’daki ve dünyanın çeşitli ülkelerindeki bazı kütüphanelerde eserlerinin yazma nüshaları bulunmaktadır. Ülkemizde, İbn Korkmaz’ın en güzel eseri olan Fethu’r-Rahmân fî tefsîri’l-Kur’ân tefsiriyle ilgili herhangi bir akademik çalışmanın olmaması nedeniyle bu makale yazılmıştır. Bu çalışmada ilk önce müfessirin hayatı, eserleri ve Fethu’r-Rahmân’ın dünyadaki nüshaları hakkında kısa bilgiler verilmiş, tefsirin temel kaynakları ortaya konulmuştur. Tefsir dışında kalan diğer kaynakları ise ilgili husus işlenirken yazılmıştır. Sonra da İbn Korkmaz’ın bu tefsirindeki metodu açıklanmıştır. 20 ciltlik olan Fethu’r-Rahmân’ın, Kur’ân’ı Kur’ân’la, Kur’ân’ı sünnetle, sahâbe ve tâbiîn sözleriyle ve siyer bilgisiyle tefsir etme bakımından rivâyet; fıkıh, kelâm, kırâat, sarf, nahiv, belagat, şiir, kavram ve ulûmu’l-Kur’ân alanlarındaki açıklamaları açısından dirâyet ve tasavvufi konuları işlemesi yönüyle de işârî tefsir özellikleri taşıdığı görülmektedir. Bu makalede eser, bu yönleriyle kısaca tanıtılmaya çalışılmıştır. İbn Korkmaz’ın seciʻli ifadelerdeki başarısı, hacimli olan eserini özetlemesine ve Nesru’l-cumân el-muntazam min fethi’r-rahmân ismiyle baştan sona seciʻli olan tefsirini yazmasına kapı aralamıştır. Müfessirin bu tefsirinden Nesru’l-cumân’a olduğu gibi aktardığı bazı yerlere işaret edilmiştir. Tefsir münâsebet ve nüzûl sebebi yönüyle de araştırılmayı hak etmektedir.
Keywords : Tefsir, Rivâyet, Dirâyet, İşârî, Seciʻ, İbn Korkmaz, Fethur Rahmân