Ebelik Bakımı İçin Modeller: Bir Haritalama Derlemesi

Authors : Ayberk Asena Telli, Zekiye Karaçam

Pages : 176-190

View : 345 | Download : 595

Publication Date : 2023-10-26

Article Type : Review Paper

Abstract :Amaç: Dünya Sağlık Örgütü’ne göre, ebeler kanıta dayalı annelik bakımını sağlayan kişilerdir. Ebeler bu bakımda normalliği kolaylaştırma konusunda yetkindirler. Ebelerin bakım uygulamalarını yansıtan bazı teorik modeller mevcuttur. Ancak bu modellerin esas olarak doğuma yönelik bakım ve örgütsel yapıya dair olduğu gözlemlenmektedir. Bu modeler epistemolojik (bilgi felsefesi) olarak yoksun görünmektedir. Bakımın değerli olduğunu ve bakım yaklaşımlarını görünür hale getirebilmek için modellerin epistemolojiye sahip olması gerekebilir. Bu yazının amacı, ebelik bakımında var olan teorik modeller hakkındaki yayınları belirlemek ve bunlara genel bir bakış sağlamaktır. Yöntemler: Bu bir haritalama derleme çalışmasıdır. Klinik uygulamayı etkileyen ya da etkilemeyi amaçlayan ebelik bakımına ulaşabilmek için dokuz veri tabanında sistematik olarak taranmıştır. Bu tarama teorik bir modeli ya da teoriyi tanımlayan çalışmaları kapsamıştır. Uygunluk kriterleri seçim sürecinde netleştirilmiştir. Bulgular: Dünyanın farklı bölgelerinde yapılan altı makalede yer alan altı model çalışmaya dahil edilmiştir. Dahil edilen modeller, farklı metodolojiler (yöntem) kullanılarak geliştirilmiştir. Bu modeller farklı felsefi temellere ve bazı karmaşıklığa sahiptir. Bu modellerin bazı özellikleri birbirine benzerdir. Bu modellerin en ayırt edici birinci özelliği ebe-kadın ilişkisine, ikincisi kadın-merkezli olmaya ve üçüncüsü de bakımda salutojene (sağlığın nedenlerine odaklanma) vurgu yapmıştır. Sonuç: Genel olarak, belirli epistemolojik statüye sahip ebelik bakımının teorik modelleri hakkında yetersizlik mevcuttur. Ebelik bakımının bilgi tabanlı görev yapması için, epistemolojik açıdan kapsamlı teorik modeller geliştirilmesi gerekmektedir. Bu nedenle daha fazla araştırmaya gereksinim bulunmaktadır.
Keywords : Ebelik, salutojen, felsefe, intrapartum bakım, bakım için modeller, kadın merkezlilik