TURGAY FİŞEKÇİ’NİN ŞİİRLERİNE EKOELEŞTİREL YAKLAŞIM

Authors : Erdem DÖNMEZ

Pages : 301-329

Doi:10.31465/eeder.957330

View : 18 | Download : 11

Publication Date : 2021-10-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Ekoleleştiri modern insanın tabiatla arasındaki ilişkiyi bozmasını esas alır. Sanayi Devrimi ile başlayan doğa tahribatı, bilhassa İkinci Dünya Savaşı sonrasında teknoloji ve endüstrinin yaygınlaşmasıyla geri dönülemez bir hal alır. Doğadaki bu bozulmayı edebi eserler aracılığıyla gündeme getirmeyi amaçlayan ekoeleştiri, derin ekoloji, ekofeminizm, toplumsal ekoloji, eko-Marksizm gibi açılımlar kazanarak insan-tabiat ilişkisini farklı düzlemlerde işleyen bir kuram haline gelir. Avrupa ve Amerikan edebiyatlarında başlı başına bir sahayı teşkil eden ekoeleştirel söylemin Türk edebiyatında da son yıllarda yaygınlık kazandığı söylenebilir. Tabiatın insan eliyle tahribi, 1980 kuşağı şairlerinden Turgay Fişekçi’nin şiirlerinde merkezi temalardandır. Onun şiirlerinde tabiat, romantik ve pastoral duyarlılıktan sıyrılarak tüm gerçekliğiyle işlenirken sosyal, siyasal ve kültürel göndermelere de aracılık eder. Çevresel felaketler, tabiatın hızla dönüşümü ve yok oluşu, sanayileşme, modernleşme, kentleşme gibi konular şiirlerde sıklıkla eleştirilirken tüm bu sorunlara çözüm yolu olarak tabiata öne sürülür. Farklı ekolojik söylemlerin birlikte işlendiği şiirlerde şair, insanı tabiatın bir parçası olarak görür ve bu duyarlılığı şiirlerinde yalın bir söyleyişle işler.
Keywords : ekoleştiri, derin ekoloji, toplumsal ekoloji, tabiat, şiir