Destûr ve Düstûr Şiirleri Üzerine Bazı Tespitler

Authors : Mümin Topcu

Pages : 86-104

Doi:10.31465/eeder.1400015

View : 62 | Download : 72

Publication Date : 2024-03-26

Article Type : Research Paper

Abstract :Edebî eserlerimizin bütünüyle tespit edilip tür ve şekil bilgisinin tamamen belirlenememesi nedeniyle bazı edebî ürünlerimizin belirleyici özellikleri ortaya konulamamıştır. “Destûr” ve “düstûr” türü şiirler de bunlardandır. Bir cönkte rastladığımız Şeydâyî, Cemâlî, Hulûsî ve Niyâzî mahlaslı şairlere ait “düstûr” başlıklı dört şiir ilgimizi çekti. Konuyu araştırdığımızda gördük ki bu şiirler, “destûr” olarak adlandırılmış ve 13. yüzyıldaki “yort savul” ile ilişkilendirilmiştir. Örnekleri az olan bu şiirlerin 19. ve 20. yüzyılda da benzer bir üslûpla devam ettiği belirtilmiş fakat bunların tür mü tarz mı olduğu tartışılmış ve bir neticeye varılamamıştır. İncelemelerimiz sonucunda “destûr” ve “düstûr” kelimelerinin yazılışlarının aynı olmasının bir belirsizliğe neden olduğu kanaatine vardık. Bu bağlamda makalede edebiyatımızda “destûr” ve “düstûr” adlı birbirinden farklı iki şiir grubunun oluştuğu iddiasından hareket edeceğiz. Önce Farsça kökenli “destûr” türü ile izin isteme konulu şiirleri kısaca gözden geçireceğiz. Sonra Arapça kökenli “düstûr” kelimesinden hareketle, yazmalarda yer aldığını gördüğümüz “düstûr” başlıklı sihr-i helâl tarzı ile yazılmış şiirleri inceleyip bu şiir türlerini tanımaya çalışacağız.
Keywords : Şiir, tasavvuf, destûr, düstûr, yort savul, sihr i helâl