Refik Halid Karay’ın “Acıklı Komedi”si: Trajikomedi, İroni, Hiciv ve Mizahın İnşa Ettiği Bir Karşılaşma

Authors : Mecnun Kandemir, Ayşe Nur Özdemir

Pages : 502-515

Doi:10.31465/eeder.1510191

View : 148 | Download : 109

Publication Date : 2024-10-22

Article Type : Research Paper

Abstract :Refik Halid Karay, “Acıklı Komedi” başlıklı kurmaca metninde bir tür “insanlık durumu” olan savaşı, güç saplantısının güdülediği bitimsiz çekişmeyi ve “medeniyet” mitini ironik bir şekilde eleştirir. Özellikle I ve II. Dünya Savaşları etrafındaki kimi olaylara yaptığı göndermelerle ve tiyatro türünün uzlaşımlarından hareketle metnini biçimlendiren Karay, olay örgüsü için model olarak ise Daniel Defoe’nun roman türünün klasiklerinden biri sayılan Robinson Crusoe (1719) adlı eserinden ilham almıştır. Dönemi açısından başat niyeti hiciv olan “Acıklı Komedi”, ironik bir üslubu, çift değerliliği birçok düzeyde içermekle birlikte evrensel bir olguya, savaşa ve onun yıkıcı sonuçlarına okurunu yönlendirirken trajik bir tabloya komik bir karakteri yerleştirir. Trajikomedi gibi gösterime dayalı türlerle de ilişkileri bulunan söz konusu metin, sadece ironi, hiciv gibi çift değerli edebî yöntemlerle çelişkileri, tutarsızlıkları ve uzlaşmaz gibi görünen zıt uçları teşhir etmekle kalmaz; aynı zamanda ortak bir cinnet hâli olan ve katılımcılarının yıkımlar dışında bir şeyle yüzleşmediği bir insanlık durumunu, savaşı sorgular. Dolayısıyla bu çalışmanın amacı, gerekli tanıtıcı ve kuramsal bilgileri verdikten sonra savaş teması etrafında sınırları oldukça genişleyen söz konusu metni hem bağlantılı olduğu önemli eserler ve “türsel konumu” hem de trajikomedi, ironi, mizah, uyumsuzluk, hiciv gibi edebî kategoriler açısından irdelemeyi denemektir.
Keywords : Refik Halid Karay, Acıklı Komedi, Trajikomedi, İroni, Hiciv