Pes Sözcüğünün Eski Anadolu Türkçesi Metinlerindeki Anlamları Üzerine

Authors : Burhan Baran

Pages : 460-467

Doi:10.31465/eeder.1525163

View : 48 | Download : 71

Publication Date : 2024-10-22

Article Type : Research Paper

Abstract :Sözcüklerin bağlama göre kazandıkları farklı anlamlar, onları çok anlamlı hâle getirmektedir. Çok anlamlılık, sözcüklerin anlam alanı bakımından zenginliğini gösteren önemli bir ölçüttür. Türk dili çok anlamlılık açısından dikkate şayan bir özellik taşımaktadır. Eski Türkçeden beri bu anlam olayı mevcuttur. Bazı sözcüklerin anlamları, Eski Türkçeden Türkiye Türkçesine anlam genişlemesi yoluyla artarak gelmiştir. Sıklık da çok anlamlılığı etkileyen bir unsurdur. Genellikle sözcüklerin sıklığı arttıkça anlam sayıları da artmaktadır. Bu anlamlar, sözcüğün birleşik sözcük, atasözü ve deyimlerde kullanılmasıyla daha da artmaktadır. Eski Anadolu Türkçesi döneminde de bazı sözcükler çok farklı anlamlara gelecek şekilde kullanılmıştır. Bu sözcüklerden biri “pes” sözcüğüdür. Pes sözcüğü, bu dönemde hem sık kullanılması hem çok anlamlı olması nedeniyle dikkati çekmektedir. Sözcük, Tarama Sözlüğü’nde birkaç anlamla yer almaktadır. Döneme ait yazma eser çalışmalarının sözlük veya dizin kısımlarında da pes sözcüğü, Tarama Sözlüğü’ne paralel anlamlarla geçmektedir. Ancak Eski Anadolu Türkçesi dönemine ait bazı metinler taranmak suretiyle sözcüğe verilen bu anlamların yetersiz olduğu, sözcüğün daha başka anlamlara da sahip olduğu tespit edilmiştir. İşte bu makalede pes sözcüğünün Eski Anadolu Türkçesi metinlerindeki anlamları üzerinde durulmaktadır.
Keywords : Pes, Eski Anadolu Türkçesi, çok anlamlılık