Ortaokul Öğrencilerinin Su Okuryazarlık Düzeylerinin Çeşitli Demografik Değişkenlere Göre İncelenmesi (Çavdır-Gölhisar Örneği)

Authors : Yakup Avcı, Yusuf Sülün

Pages : 71-86

Doi:10.58637/egebad.1542491

View : 111 | Download : 85

Publication Date : 2024-12-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Canlıların temel yaşam kaynağı olan suyun önemi son yıllarda daha da artmaktadır. Hızlı nüfus artışı sonucunda suya duyulan talep, küresel iklim değişikliği, su kirliliği ve insanların suyu bilinçsizce kullanımı gibi nedenler su kıtlığı sorununu ortaya çıkarmaktadır. Su kıtlığının ve temiz suya ulaşabilme sorunlarının gelecekte daha da artacağı açıktır. Bu nedenle su kaynaklarının sürdürülebilir kullanılması ve gelecek nesillere ulaştırılabilmesi için su okuryazarlık düzeyi yüksek birey ve toplumlara ihtiyaç vardır. Bu araştırmanın amacı, ortaokul öğrencilerinin su okuryazarlık düzeylerinin çeşitli demografik değişkenlere göre farklılaşıp farklılaşmadığını incelemektir. Bu araştırmanın evrenini, 2021-2022 eğitim öğretim yılında Burdur ili Çavdır ve Gölhisar ilçelerinde öğrenim gören ortaokul öğrencileri oluşturmaktadır. Araştırmanın örneklemini bu öğrenciler arasından basit seçkisiz örnekleme yöntemi ile seçilen 579 ortaokul öğrencisi oluşturmaktadır. Araştırmada nicel araştırma yöntemlerinden, betimsel tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmada veri toplama aracı olarak, araştırmacı tarafından geliştirilen “Kişisel Bilgiler Formu” ile Sözcü ve Türker (2020a) tarafından geliştirilen “Su Okuryazarlık Ölçeği” kullanılmıştır. 30 maddeden oluşan Su Okuryazarlık Ölçeği, su tasarrufu (13 madde), su bilinci (12 madde), su duyarlılığı (5 madde) olmak üzere üç alt faktörden oluşmaktadır. Anket soruları Google Form üzerinden oluşturulmuş ve link yoluyla katılımcılarla paylaşılarak veriler toplanmıştır. Elde edilen veriler SPPS 22 paket programına aktarılarak analiz edilmiştir. Yapılan analizlerde ikili gruplar arasında bağımsız gruplar t-testi yapılmış, ikiden fazla gruplar arasında ise çoklu karşılaştırma testlerinden tek yönlü varyans analizi ANOVA yapılmıştır. Araştırma sonucunda cinsiyet, sınıf düzeyi, anne ve baba eğitim düzeyi açısından anlamlı farklılık bulunmuş ancak diğer değişkenler açısından anlamlı farklılık bulunamamıştır. Araştırmada kızlar lehine, ve eğitim düzeyi yüksek ebeveynler lehine anlamlı sonuçlar elde edilmiştir. Bu sonuçlardan hareketle su okuryazarı bir birey yetiştirebilmek için aileden başlayarak daha erken yaşlarda su bilincinin kazandırılması ve su ile ilgili konularda bireylerin de dahil edilerek suya yönelik bilinçlerinin arttırılması gerektiği üzerinde durulmuştur.
Keywords : su okuryazarlığı, su farkındalığı, su ayak izi, ortaokul öğrencileri