TÜRKİYE REKOR MAKSİMUM VE MİNİMUM HAVA SICAKLIKLARININ FREKANSLARINDA 1950-2014 DÖNEMİNDE GÖZLENEN DEĞİŞMELER VE ATMOSFER KOŞULLARIYLA BAĞLANTILARI

Authors : Ecmel ERLAT, Murat TÜRKEŞ

Pages : 0-0

View : 14 | Download : 12

Publication Date : 2016-11-22

Article Type : Other Papers

Abstract :Çalışmada 1950-2014 döneminde Türkiye’deki 81 meteoroloji-klimatoloji istasyonunda kaydedilen rekor maksimum ve minimum hava sıcaklıklarının yıllık sayılarındaki zamansal değişimler ile en fazla rekor sıcaklık olayının gözlendiği yıl, mevsim ya da aylardaki yüzey ve üst atmosfer sinoptik klimatolojik/meteorolojik koşulları incelendi. Sonuçlar, Türkiye’de ölçülen rekor minimum hava sıcaklığı frekansının 1950’li yıllardan günümüze doğru azaldığını, rekor maksimum hava sıcaklığı frekansında ise bir artış olduğunu ve bu artışın özellikle 2000’li yıllarla birlikte belirginleştiğini göstermektedir. Rekor maksimum sıcaklık olaylarının yarısı 2000-2014 döneminde kaydedilmiştir. Rekor sıcaklıkların frekansının en yüksek olduğu yıllar sırasıyla, 2010, 2007 ve 2008’dir. Türkiye’de kaydedilen yıllık rekor minimum hava sıcaklığı frekansları ise, 1980’lerin ortasından beri belirgin bir azalma eğilimi göstermektedir. Azalma eğilimi, 2005 yılı sonrası daha da kuvvetlenmiştir. Rekor minimum hava sıcaklıklarının frekansı, sırasıyla 1985, 1967 ve 1950 yıllarında en yüksek sayıya ulaşmıştır. Çalışmada kullanılan 81 istasyonda en yüksek sıcaklık değerleri 2000 yılında, en düşük günlük sıcaklıklar ise 1950 yılında kaydedilmiştir. Rekor yüksek ve düşük hava sıcaklıklarının kaydedildiği yıllarda, sinoptik ölçekli belirgin yüzey ve yüksek atmosfer basınç, rüzgâr ve sıcaklık anomalisi desenleri etkili olmuştur. Rekor maksimum hava sıcaklıklarının frekansının arttığı yıllarda, çoğunlukla kuvvetlenmiş ve uzun dönemli güney sektörlü yüzey ve sınır katmanı rüzgârları ile asıl olarak 850 hPa jeopotansiyel yükseklik düzeyinde gelişen güney sektörlü sıcak hava adveksiyonları gözlenmektedir. Türkiye’de rekor minimum sıcaklıkların frekansının yüksek olduğu yıllarda ise, Orta Akdeniz Havzası, Balkanlar ve Batı Anadolu üzerinde egemen bir antisiklonik anomaliyle bağlantılı kuzey sektörlü rüzgârların yanı sıra, 850 hPa standart basınç düzeyinde Anadolu ve Mezopotamya üzerinde yerleşik zayıflayan meridyonal rüzgârlarla bağlantılı görece soğuk hava akımları egemen olmaktadır. Anahtar Sözcükler: Maksimum ve minimum hava sıcaklıkları; Rekor hava sıcaklıkları; 20. Yüzyıl yeniden analiz verisi; Standart atmosfer basınç düzeyi; Troposfer.
Keywords :