ÜNİVERSİTENİN NÜFUS ARTIŞI VE İLLER ARASI GÖÇLER ÜZERİNE ETKİLERİ: ÇANAKKALE ÖRNEĞİ

Authors : Şevket IŞIK

Pages : 149-166

View : 18 | Download : 16

Publication Date : 2018-12-24

Article Type : Research Paper

Abstract :Türkiye’de özellikle 1990’dan sonra yaşanan üniversiteleşme süreci, bu kurumlarda öğrenim gören öğrenci sayısını arttırmış ve “eğitim” önemli bir göç nedeni haline gelmiştir. Bu durum, bir yandan üniversitelerin bulundukları merkezlerin ekonomik yapısında; bir yandan da hem göç hareketleri hem de kent nüfuslarında önemli değişimler yaratmıştır. Bu çalışmanın amacı, 1992’de kurulan Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi’nin, Çanakkale’nin özellikle net göç miktarı ile net göç hızları üzerindeki etkilerini araştırmak ve net göç hızları açısından ülke içindeki konumunda meydana gelen değişimleri ortaya koymaktır. Çalışmanın başka bir amacı da, Çanakkale ilinde net göçlerin coğrafi dağılışında hangi değişimlerin oluştuğunu belirlemektir. Çalışmada 1975-2000 yılları arasında daimi ikametgâh değişimine dayalı göç verileri kullanılırken, 2008 sonrası için Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi (ADNKS) göç verileri kullanılmıştır. Günümüzde 50 binin üzerinde öğrenciye ev sahipliği yapan Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, kurulduğu 1992 yılından itibaren, hem il merkezinde hızlı bir nüfus artışı yaratmış, hem de Çanakkale’yi göç veren bir ilden göç alan bir ile dönüştürmüştür. 1975-1990 yılları arasında il merkezindeki nüfus artış hızı gerilerken, 1990’dan günümüze kadar sürekli olarak yükselmiştir. 1990 öncesinde ‰ -5 civarında olan net göç hızı, 1995-2000 döneminde ‰ 27,4’e yükselirken; 2008-2012 döneminde ‰ 29,7, 2013-2017 döneminde ise ‰ 50,5’e ulaşmıştır. Bu veriler, Çanakkale’nin üniversitenin kurulduğu 1990 sonrasında ilin negatif olan net göç bilançosunun, büyük farklarla pozitife döndüğünü göstermektedir. Bu süreç, ilin net göçlerinin coğrafi boyutunda da çarpıcı değişimler yaratmıştır. Çanakkale ili 1990’a kadar, Marmara Bölgesi başta olmak üzere Ege Bölgesi’ne göç verirken, 1995’ten sonra, tüm bölgelerden net olarak göç almıştır. Aldığı bu göçlerin büyük kısmı da İstanbul ilinin etkisiyle Marmara Bölgesi’nden kaynaklanmaktadır.
Keywords : Üniversite, nüfus artışı, kentleşme, iç göçler, Çanakkale