OSMANLI DÖNEMİ İZMİRİ’NDE MİLLETLERİN SOSYO-EKONOMİK KONUMLARINDAKİ DEĞİŞİMLERİN YERLEŞİM DOKUSUNA ETKİLERİ

Authors : H İbrahim ALPASLAN

Pages : 25-35

View : 12 | Download : 13

Publication Date : 2012-12-01

Article Type : Other Papers

Abstract :İzmir, yaklaşık 15. yüzyıldan 20. yüzyıla kadar süren Osmanlı egemenliği süresince imparatorluğun en önemli ticaret merkezlerinden biri olmuştur. Bu yüksek ticaret hacmine bağlı olarak kent her zaman bir çekim merkezi olmuş, Ortadoğu'dan Batı Avrupa'ya kadar birçok bölgeden farklı din ve milletlere mensup toplulukları kendine çekmiştir. Bu eğilimin sonucu olarak 16. yüzyılın sonlarından itibaren kent Türk, Rum, Ermeni ve Yahudi kültürlerin bir arada yaşadığı ve kendi sosyal, ekonomik, kültürel özelliklerinin belirleyiciliğinde yapılı çevreyi biçimlendirdiği bir inşa alanına dönüşmüştür. Tekil bina ölçeğinden mahalle ölçeğine kadar kentsel mekânın farklı ölçeklerinde bu etkileşimin izlerine rastlamak mümkündür. Bununla birlikte beş yüzyıllık süre boyunca nüfusu oluşturan toplulukların sosyoekonomik konumlarının gerek kentin ticari hacmi ve niteliğine gerekse daha üst ölçekte imparatorluğun durumuna koşut olarak birbirlerinden farklı olarak geliştiği görülmektedir. Erken dönemlerde İstanbul'a yiyecek sağlamaya odaklı küçük ölçekli bölgesel ticaret merkezinin zamanla Akdeniz'in en önemli ihracat limanlarından birine dönüşmesi sürecine kentteki toplulukların eklemlenme biçimleri ve sağladıkları kazançlar çok farklı olmuştur. Gerek toplulukların yerleşme geleneklerinin gerekse süreç içerisindeki sosyo-ekonomik konumlarındaki değişmelerin kentsel mekâna yerleşim ölçeğinde yansımalarına dair izler özellikle liman ve Kadifekale (Pagos) aksına odaklanan bu çalışmanın özünü oluşturmaktadır. Anahtar Kelimeler : Osmanlı İzmiri, Yerleşim, Liman, Kadifekale  
Keywords : Osmanlı İzmiri, Yerleşim, Liman, Kadifekale