TÜRKİYE’DE YABANCI NÜFUSUN YENİ COĞRAFYALARI

Authors : Mustafa YAKAR, İlkay SÜDAŞ

Pages : 129-164

View : 18 | Download : 14

Publication Date : 2019-12-24

Article Type : Research Paper

Abstract :Cumhuriyet’in ilanından günümüze, Türkiye’de yabancı nüfusun coğrafi bir analizinin sunulduğu bu makalede, Genel Nüfus Sayımları ve Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi’nden elde edilen yabancı nüfus verilerinden hareketle yabancı nüfusun ülkemizdeki zamansal ve mekânsal dağılımının belirlenmesi amaçlamaktadır. “Yabancı nüfus” ifadesi ile Türkiye sınırları içinde yaşayan ancak Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olmayan kişiler kast edilmektedir. Söz konusu nüfusa dair istatistiksel verilerin düzenli ve tutarlı olmamasından ötürü, bu konuda net bir portre çizmek oldukça güçtür. Çalışmamızda, nüfus sayımlarından ve adrese dayalı nüfus kayıt sisteminden derlenen “vatandaşlık” temelli yabancı nüfus verisi temelinde, yabancı nüfus miktarının zamansal gelişimi ve mekânsal dağılımı dönemlere ayrılarak incelenmiş ve haritalanmıştır. Yabancı nüfusun, daha ayrıntılı verilerin elde edilebildiği 2008 yılı sonrasındaki görünümüne ilişkin olarak ise mekânsal analizler yapılmıştır. Uluslararası göçlere bağlı olarak Türkiye’de yabancı nüfusun Cumhuriyet’in başlarından itibaren önce azalma, özellikle 1980’lerle birlikte ise artış gösteren iki farklı eğilim sergilediği saptanmıştır. 1950’li yıllara kadar ağırlıklı olarak başta İstanbul olmak üzere büyükşehirlerde yoğunlaşan yabancı nüfus, 1980’lerle birlikte Ege ve Akdeniz kıyılarına, 2000’li yıllarda ise ülke genelinde iç kesimlere doğru gidererek genişleyen bir yayılış alanına sahip hale gelmiştir. Türkiye’ye yönelen farklı göç hareketlerine ve değişen uluslararası siyasal konjonktüre göre, yabancı nüfusun ülke içindeki coğrafi dağılışının farklı ölçeklerde, farklı mekânsal dokular ortaya çıkardığı anlaşılmaktadır ve köken ülkeler giderek çeşitlenmektedir. Yabancı nüfus miktarında 2000’li yıllarla birlikte gözlenen kayda değer artışlar yoluyla, ülke içindeki dağılışta farklılaşan örüntüler ortaya çıkmıştır. Göçler yoluyla yabancı nüfusun Türkiye’de daha önce hiç olmadığı kadar artan görünürlüğü ve beraberinde getirdiği sosyo-kültürel etkileşim ve deneyimler, toplumsal güçlükleri beraberinde getirmekte ve bir arada yaşama dair politikalar geliştirilmesini gerekli kılmaktadır. 
Keywords : Yabancı, yabancı nüfus, vatandaşlık, mekansal dağılım, Türkiye