OMNİPTİKON SÜRECİNDE SOSYAL MEDYADA TOPLUMSAL CİNSİYET: INSTAGRAM ÖRNEĞİ

Authors : Evin DOĞAN

Pages : 96-108

View : 6 | Download : 7

Publication Date : 2021-01-01

Article Type : Other Papers

Abstract :Dijital teknolojilerin gelişimi ile birlikte gündelik hayata dahil olan sosyal medya, yeni bir gözetim ve denetim aracı haline gelişmiştir. Panoptikon sürecinde geleneksel medyanın egemen düşünce biçimi, tutum ve davranış kalıpları ile tüketim alışkanlıkları üzerinden toplumu yeniden biçimlendirme, sürekli gözetleme ve denetim altında tutma işlevi omniptikon sürecinde sosyal medya aracılığıyla artık tekil kullanıcıya yüklenmiştir. Bu çalışma omniptikon sürecinde sosyal medyada yeniden üretilen ve dolaşıma sunulan toplumsal cinsiyet rollerine odaklanmaktadır. Çalışma kapsamında görüntü ve metin paylaşımı ile öne çıkan Instagram üzerinden üretilen toplumsal cinsiyet rolleri “görünülük”, “gözetim” ve “denetim” bağlamında irdelenmektedir. Çalışmada kapsamında amaçlı örneklem metodu ile seçilen ve takipçi sasıyı üzerinden sınırlanan 10 Instagram hesabı, nitel araştırma yöntemlerinden biri olan betimsel analiz ile analiz edilmiştir. Araştırma bulgularına göre, Instagram kadınların varlıklarını ortaya koymak ve görünür olmak, iletişim/etkileşim olanağı bulmak, ekonomik kazanç elde etmek gibi amaçlar için önemli bir platformdur. Üstelik ataerkil düzlemde kadınlara tanımlanan mahremiyet alanı yani ev de Instagram aracılığıyla görünür kılınmakta, bireysel alan kamuya açılmaktadır. Ancak Instagram paylaşımlarında mevcut toplumsal cinsiyet rollerine bir karşı çıkış veya değişim/dönüşüm vurgusu yansıtılmamaktadır. Aksine çoklu gözetim ve denetim alanı içerisinde toplumsal cinsiyet rolleri pekiştirilmektedir.
Keywords : Instagram, Gözetim, Omniptikon, Sosyal Medya, Toplumsal Cinsiyet