Fen Eğitimi Alanında Türkiye’de Yürütülmüş Doktora Tezlerinin Tematik Analizi

Authors : Ebru KAPLAN, Sibel SARAÇOĞLU, Oktay BEKTAS

Pages : 22-48

Doi:10.52974/jena.1070415

View : 15 | Download : 5

Publication Date : 2022-06-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu çalışmanın amacı, Türkiye’de fen eğitimi alanında yürütülen doktora tezlerinin içerik analizini yapmaktır. Bu doğrultuda, nitel araştırma yöntemi kullanılarak 2017-2021 yılları arasında yürütülen yedi doktora tezi incelenmiştir. Araştırmada durum çalışması deseni kullanılmıştır. Tezler konu alanları, amacı, metodolojisi, bulguları ve önerileri bakımından incelemeye tabi tutulmuştur. Verilerin analizi, içerik analizi ile yapılmış olup, kod ve kategoriler oluşturularak veriler analiz edilmiştir. Analiz sonucunda araştırmacılar kod ve kategoriler üzerinde fikir birliğine varmışlardır. Araştırma süreci iki fen eğitimcisi uzmanının kontrolünden geçirilmiştir. Ulaşılan sonuçlara göre tezlerin konu alanlarının yapılandırmacılık felsefesine dayalı, fen okur yazar birey yetiştirmeye yönelik ve güncel oldukları tespit edilmiştir. Tezlerin amaçlarının bilişsel beceri gelişimi, farkındalık oluşturmak ve görüş almak üzerine farklılaştığı görülmüştür. Tezlerin metodolojileri incelendiğinde ise dört çalışmanın durum çalışması deseninde yürütüldüğü, çalışma grubunun ortaokul öğrencileri olduğu, kullanılan veri toplama araçlarının çeşitlilik göstermesine rağmen, görüşmenin sıklıkla kullanıldığı ve verilerin analizlerinin betimsel ve içerik analizi ile yapıldığı belirlenmiştir. Tezlerden elde edilen bulguların amaçları doğrultusunda ortaya çıktığı ve elde edilen bulgulara ve süreçte yaşanan sıkıntılara yönelik önerilerde bulunulduğu tespit edilmiştir. Bu bulgulara dayanarak, incelenen çalışmaların yapılandırmacılık felsefesini esas alarak güncel konuları temellendirmeleri önemli görülmektedir. Bu önem lisansüstü düzeyde fen okuryazarlığının gelişmesine katkıda bulunabilir. Bundan sonraki süreçte araştırmacılara yapılandırmacılığa dayalı çalışmalar yürütmeye devam etmeleri ve rehber aldıkları bu felsefeyi sonuç tartışmalarında ne düzeyde ele aldıklarını yansıtmaları önerilmiştir.
Keywords : fen eğitimi, doktora tezleri, içerik analizi, nitel araştırma