Kriz Sonrası Psikolojik Tepki Ölçeği’nin (KSPT-39) Geliştirilmesi: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması

Authors : Hızır Dinler, Muhammed Ali Ağca, Esra Asıcı

Pages : 306-327

Doi:10.35341/afet.1462751

View : 72 | Download : 99

Publication Date : 2025-04-10

Article Type : Research Paper

Abstract :Doğal afetler önemli kriz yaşantılarıdır. Bu çalışmada, kriz yaşantılarının ardından bireylerin gösterdikleri psikolojik tepkileri belirlemeye yönelik olarak bir ölçme aracı geliştirilmesi, geçerlik ve güvenirliğine ilişkin kanıtlar elde edilmesi amaçlanmıştır. Bu doğrultuda, ilgili alanyazına dayalı olarak 56 maddelik bir madde havuzu oluşturulmuştur. Araştırmaya 6 Şubat Kahramanmaraş depremini doğrudan yaşayan, yaşları 18 ile 76 arasında değişen, 231 kadın, 169 erkek olmak üzere toplam 400 gönüllü birey katılım sağlamıştır. Verilerin analizinde temel bileşenler analizi, doğrulayıcı faktör analizi ile Pearson korelasyonu analiz teknikleri kullanılmıştır. Ölçme aracının güvenirliği ise Cronbach alfa güvenirlik katsayısı hesaplamaları aracılığıyla incelenmiştir. Temel bileşenler analizi sonucunda; 7’li Likert tipine dayanan, 39 maddeden oluşan, toplam varyansın %67,17’sini açıklayan beş faktörlü yapıda olduğu bulunmuştur. Maddelerin faktör yükleri .53 ile .96 arasında değişmiştir. Uyum indeksleri χ2 /sd= 2.17, RMSEA= 0.05, CFI= 0.94 ve TLI= 0,94 olarak bulunmuştur. Doğrulayıcı faktör analizi sonuçları; fizyo-davranışsal, manevi, ilişkisel, duygusal ve bilişsel tepkiler boyutlarından oluşan beş faktörlü yapıya ilişkin model uyumu değerlerinin yeterli olduğunu göstermiştir. Ölçme aracının alt boyutlarının iç tutarlılık katsayıları .83 ile .96 arasında değişmektedir.
Keywords : Deprem, Kriz, Psikolojik Tepki, Travma