Taşkın Durumunda Akarsu Köprülerinde Basınçlı Akım Oyulmasının İncelenmesi

Authors : Metin Yüksel Akıntürk, Müsteyde Baduna Koçyiğit

Pages : 148-165

Doi:10.35341/afet.1508332

View : 36 | Download : 58

Publication Date : 2025-04-10

Article Type : Research Paper

Abstract :Çalışma kapsamında temiz su ve basınçlı akım koşullarında orta ayağı olan, verevli köprü modeli altında ayak etrafında meydana gelen oyulma çukuru incelenmiştir. Deneylerde 15°’lik verevlik açısına sahip köprü tabliyesi ile oval bir orta ayak kullanılmış, üç farklı debi ve dört farklı yaklaşım akım derinliğinde oluşan basınçlı akım oyulmaları incelenmiştir. Deneyler basınçlı akım durumunda sadece düşey daralma oyulması, serbest akım durumunda sadece yerel oyulma ve basınçlı akım durumunda düşey daralma ile yerel oyulmanın birlikte meydana geldiği basınçlı akım oyulması olmak üzere üç grup halinde gerçekleştirilmiştir. Sadece tabliye olması durumunda maksimum düşey daralma oyulma derinliğinin debi değeri arttıkça arttığı, yaklaşım akım derinliğinin artmasıyla azaldığı gözlemlenmiştir. Serbest akım durumunda ayak etrafında meydana gelen maksimum yerel oyulma derinliğinin de debi ve yaklaşım akım derinliğiyle birlikte arttığı belirlenmiştir. Basınçlı akım durumunda meydana gelen basınçlı akım oyulması için de benzer sonuçlar elde edilmiş, artan debi ve azalan yaklaşım akım derinliklerinde maksimum oyulma çukuru derinliklerinin arttığı gözlemlenmiştir. Ayrıca basınçlı akım durumunda memba taban seviyesinin alçaldığı ve oyulma çukurunun küçük yaklaşım akım derinliklerinde yayvanlaştığı gözlemlenmiştir. Bu da meydana gelen çevrintilerin ve türbülansın sadece ayak etrafında değil tabliyenin memba tarafında da etkili olduğunu göstermiştir. Elde edilen sonuçlar ışığında küçük debilerde basınçlı akım oyulmasının düşey daralma ve yerel oyulma toplamlarına göre daha büyük olduğu ancak debi değeri arttıkça basınçlı akım oyulma değerinin daha küçük olduğunu göstermiştir.
Keywords : Akarsu Köprüleri, Basınçlı Akım, Köprü Ayakları, Maksimum Oyulma Derinliği, Oyulma, Taşkınlar