Yeşil Zihinler, Gri Dünyalar: İklim Değişikliği Temsillerinin Sosyo-Bilişsel Analizi

Authors : Mehmet Karasu, Kumsal Altürk, Zeynep Polat

Pages : 231-254

Doi:10.35341/afet.1526083

View : 89 | Download : 104

Publication Date : 2025-04-10

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu araştırmada, iklim değişikliğinin olumsuz etkilerini azaltmak amacıyla çevre dostu davranışlar sergileyen ve sergilemeyen insanların sosyal ve bilişsel süreçleri Sosyal Temsiller Teorisi perspektifiyle incelenmiştir. İç içe karma araştırma modelinin kullanıldığı çalışmaya, kolay örnekleme yoluyla 384 üniversite öğrencisi (Kadın = 231, Erkek = 153) katılmıştır. Veriler, çeşitli istatistiksel analizlere, prototip analizine ve içerik analizine tabi tutulmuştur. Sonuçlar, katılımcıların iklimsel koşulların değiştiğini fark ettiklerini, iklim değişikliğini yetkin bir şekilde bilmeyen birine tarif edebileceklerini, bu konuda ortalamanın üzerinde bilgi sahibi olduklarını düşündüklerini ve iklim değişikliğiyle ilgili güncel gelişmeleri dikkatle takip ettiklerini göstermektedir. Ayrıca, katılımcılar iklim değişikliği ile ilgili haberlere sıklıkla internet ve televizyon aracılığıyla ulaştıklarını belirtmektedirler. Ancak, çoğu katılımcının iklim değişikliğiyle ilgili bilimsel, felsefi veya sanatsal etkinliklere katılmadıkları ve iklim dostu bir yaşam tarzına geçmedikleri görülmektedir. Prototip analizi ve içerik analizi sonuçlarına göre, çevre dostu davranış sergileyenler ile sergilemeyenlerin iklim değişikliğine ilişkin sosyal temsilleri ve bu konudaki duyguları arasında önemli ölçüde benzerlikler görülmektedir. Her iki grup iklim değişikliğini, bu değişikliğin etkileri (örn., kuraklık, mevsim değişikliği, hastalıklar) ve nedenleri (örn., fosil yakıtlar, sanayileşme, bilinçsizlik) aracılığıyla temsil etmektedir. Bu konudaki çözüm önerilerine ise değinmemektedirler. Ayrıca her iki grup iklim değişikliğinin antropojenik nedenlerini (örn., çevre kirliliği, hava kirliliği, kirlilik) ve iklim değişikliğinin aslında doğrudan gözlenemeyen nedenlerini (örn., sera gazları, karbondioksit, ozon tabakasının delinmesi) vurgulamaktadır. İklim değişikliğinin katılımcılarda uyandırdığı duygular incelendiğinde; çevre dostu davranış sergilediğini bildiren katılımcılar için en sık ifade edilen duygular, kötü, üzüntü, korku, endişe ve kaygı iken; çevre dostu davranış sergilemediğini bildiren katılımcılar en sık kötü, korku, üzüntü, kaygı, endişe duygularını ifade etmişlerdir. Bu sonuçlar, sosyal temsiller literatürü çerçevesinde sosyo-bilişsel düzeyde tartışılmıştır.
Keywords : Bilişsel Polifazi, Çevre Dostu Davranışlar, İklim Değişikliği, Karma Desen, Sosyal Temsiller