Afete Müdahale Zekâsı ve Afet Liderliği Üzerine Bir Araştırma: Türkiye ve Türk Kızılay Örneklemi

Authors : Yeşim Arslanoğlu, Mustafa Polat, Ahmet Çakmak

Pages : 387-402

Doi:10.35341/afet.1528510

View : 48 | Download : 70

Publication Date : 2025-04-10

Article Type : Research Paper

Abstract :Çalışmada, türetilmiş afete müdahale zekâsı ile bireylerin psikolojik sermayeleri (umut ve psikolojik dayanıklılık alt boyutları) ile afet liderliği üzerindeki etkileri incelenmiştir. Araştırmaya Türk Kızılay’da görev yapan 402 çalışan ve diğer olmak üzere 917 toplamda 1319 kişi katılım sağlamıştır. Araştırma neticesinde afete müdahale zekâsı gibi türetilmiş bir zekâ türünden bahsedilebileceği ve bu zekâ türünün “afete hazırlık ve hazır bulunuşluk zekâsı” ile “afet takım yönetimi zekâsı” alt boyutlarından oluştuğu tespit edilmiştir. Yine araştırma sonucunda afet liderliği kavramından bahsedilebileceği ve afet liderliğinin “afette hızlı ve doğru karar verme” ve “afet liderlik özellikleri” alt boyutlarından oluştuğu tespit edilmiştir. Araştırma sonuçları, afete müdahale zekâsının ve psikolojik sermayenin afet liderliğini öngördüğünü göstermektedir. Bunun yanı sıra, psikolojik dayanıklılık ve psikolojik sermaye hariç olmak üzere, incelenen diğer değişkenlerin kadınlarla erkeklerde farklılık gösterdiği ve bu iki boyut hariç diğer sonuçların erkekler lehine olduğu tespit edilmiştir. Araştırmada, Türk Kızılay çalışanlarının afete müdahale zekâsı, psikolojik sermaye ve afet liderliği düzeylerinin, Kızılay bünyesi dışında çalışanlara kıyasla istatistiksel olarak anlamlı düzeyde daha yüksek çıkmıştır. Bu bulgular, Kızılay çalışanlarının afete müdahale sürecinde sahip oldukları bilgi ve becerilerin, liderlik yetenekleriyle birleşerek etkin afet yönetimi ve liderlik süreçlerine olumlu katkı sağladığını ortaya koymaktadır. Çalışmanın son bölümünde, çalışmada elde edilen bulgular çerçevesinde müteakip araştırmalar ve uygulamalar için önerilerde bulunulmuş ve tartışılmıştır.
Keywords : Afet, Afet Liderliği, Afet Müdahale Zekâsı, Psikolojik Sermaye, Türk Kızılay