MÜZİK DİNLEMEYE SOSYOLOJİK YAKLAŞIM; DENORA VE “GÜNDELİK YAŞAMDA MÜZİK”

Authors : Bekir Bora KUMPASOĞLU

Pages : 234-244

View : 30 | Download : 14

Publication Date : 2022-09-20

Article Type : Review Paper

Abstract :DeNora, bireylerin gündelik yaşam pratikleri içinde müziği, duygudurum düzenleyici bir “öz-düzenleme(self-regulation)” aracı olarak kullanma eğiliminden bahseder (DeNora, 2000:46). Bu eğilimin temel sebebi, DeNora’nın yaklaşımıyla müziğin bir “benlik teknolojisi” olarak insanların hafıza, kimlik ve bireysel özerkliklerini organize etme ve sürdürme ihtiyacıdır. Bu bağlamda DeNora kişiliği genel olarak sosyo-kültürel ve biyolojik etkenlerle gelişen, davranışlar, algılar, bilişsel ve duygusal tepkiler bütünü olarak ele alır. Dolayısıyla müzik beğenisi ve müzik tercihleri de bu ihtiyaçlar ekseninde bireysel olarak şekillenir. Bireyler, duygudurumlarını sürekli ve yeniden üretme eğilimindedir. Gündelik yaşamda müziğin kullanımı da bu ortamlar içinde bireysel anlam ilişkilerini oluşturur. Müzik türlerine yaklaşım ve müzik tercihleri de bu nedenle değişkendir. Dolayısıyla aynı müziğin farklı zamanlardaki tercihi, DeNora’nın duygudurum düzenleme aracı olarak gördüğü “benlik teknolojisinin” oluşma motivasyonu ile doğrudan ilişkilidir. Örnek olarak bireyin beğendiği bir rock parçası, her dinlemesinde ona farklı motivasyon yaratabilir ya da farklı duygudurumları etkileyebilir. Bu bağlamda DeNora’nın amacı, müziğin kullanımında dinleyicinin rolünü sorunsallaştırmaktır. Dolayısıyla DeNora’nın müziğin kullanımına ilişkin argümanları, insan ve müzik arasında kurulan bireysel etkileşimi üzerinedir. DeNora geçmişten günümüze müzik üzerine yapılan çalışmaların, sosyo-kültürel bütüncül bir yaklaşımla değil, bireysel olarak ele alınması gerektiğini savunur. Bu çalışmada, DeNora’nın müziğin gündelik yaşam içinde kullanım amaçları ve bu amaçların neden bireysel olarak ele alınması gerektiği ile ilgili yaklaşımlar incelenmiştir. Çalışmanın amacı DeNora’nın perspektifinden, bireyin müzik ve gündelik yaşam olguları arasında kurduğu ilişkiler biçimini incelemektir.
Keywords : Gündelik Yaşamda Müzik, Öz Düzenleme, Bireysellik