SAĞLIK HİZMETLERİ FİNANSMANINDA DİKEY HAKKANİYET: TÜRKİYE’DE CEPTEN YAPILAN SAĞLIK ÖDEMELERİ İÇİN KONSANTRASYON VE LORENZ EĞRİLERİ ANALİZİ (2002-2016)

Authors : Gökçe MANAVGAT

Pages : 263-280

View : 24 | Download : 8

Publication Date : 2019-10-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu çalışmada, Türkiye’de uygulamaya konulan Sağlıkta Dönüşüm Programı (SDP) ve sonrasındaki süreçte, sağlık finansmanına yönelik doğrudan cepten yapılan harcamalarının dikey hakkaniyet açısından durumu  analiz edilmiştir. Bu kapsamda, hanehalklarının ödeme gücüne dayalı Lorenz eğrileri oluşturulmuş ve toplam cepten yapılan sağlık harcamalarına farklı ekonomik kesimlerden hanehalklarının  göreli katkıları Konsantrasyon eğrileriyle karşılaştırılmıştır.  Analizlerde 2002-2016 dönemi için iki yıl aralıklı olarak TÜİK tarafından derlenen Hanehalkı Bütçe Anketleri kullanılmıştır. Analiz sonuçları, SDP öncesi dönemde cepten yapılan sağlık ödemelerinin mali yükünün göreli zengin hanehalkları tarafından karşılandığını ortaya koymaktadır.  Ancak sonrasında özellikle 2006, 2010 ve 2012 yıllarında finansmana katılımda progresif ( progressive) -artan oranlı durum devam etmemiş ve regresif (regressive)- azalan oranlı bir desen (pattern) izlemiştir. Başka bir ifadeyle, finansmana katılımda yoksul kesimlerin katkısı artmaya başlamış ve dikey hakkaniyet bozulmuştur. 2014 ve 2016 yıllarında ise genel olarak, çok az oranda da olsa, toplam cepten yapılan sağlık harcamalarının dağılımında dikey hakkaniyet açsından bir iyileşme kaydedilmiş, ancak yoksul kesimlere doğru hakkaniyetin dağılımında progresif olarak önemli bir gelişme yaşanmamıştır. 
Keywords : Lorenz eğrisi, Konsantrasyon eğrisi, sağlık harcaması, sağlık finansmanı, Sağlıkta dönüşüm programı