Batum Döngüsünün Zamansal ve Alansal Değişkenliğinin Sayısal Okyanus Modeli ile Belirlenmesi

Authors : Bilge TUTAK

Pages : 165-173

Doi:10.35414/akufemubid.627279

View : 22 | Download : 12

Publication Date : 2020-03-17

Article Type : Research Paper

Abstract :Doğu Karadeniz’de bulunan Batum döngüsü oldukça dinamik ve değişken bir yapıdadır. Zamansal ve mekânsal olarak değişikliklerin tespit edilmesi için yüksek çözünürlüklü (1.5km x 1.5km) 3 boyutlu bir okyanus modeli kullanılarak Karadeniz üzerinde bulunan tüm döngüler belirlenmiştir. Özellikle 30 km ve daha büyük çaptaki döngülerin detaylı analizi yapılarak Batum döngüsünün zamansal ve mekânsal olarak nasıl değişiklik geçirdiği belirlenmiştir. Batum döngüsü Rim Akıntısı dengesizlikleri sonucu özellikle bahar mevsimi başında ya da ortasında oluşur ve sonbahara kadar Doğu Karadeniz’de varlığını sürdürür. Yaz boyu Rim Akıntısının kıyı sularını zorlayarak üretimine sebep olduğu kıyısal antisiklonlardan bazıları filamentler oluşturarak Batum döngüsüne karışır ve döngünün zayıfladığı dönemlerde genişlemesine ve gücünün artmasına sebep olur. Dönemsel olarak Batum döngüsü yavaş hareketler ile kuzey - kuzey batı yönünde hareketleri sonucu Kırım kıyılarına doğru küçülerek varlığını kaybeder. Döngü varlığını yaklaşık 4 ay sürdürür ve 1 km/gün’den daha yavaş bir hız ile hareket eder. Döngünün içerisinde kalan pasif taşınabilir maddelerin büyük bir çoğunluğunun bu 4 aylık sürede döngünün etkisinden kurtulması mümkün olmamaktadır.
Keywords : Karadeniz, Okyanus Modelleme, ROMS, Girdap, Döngü, Batum Döngüsü