Türkiye’de Yaşayan Anguid Kertenkelelerdeki Osteodermler ve Arka Bacak Kalıntıları İskelet Kronolojisi Metodunda Kullanılabilir mi?

Authors : Batuhan Yaman YAKIN, C Varol TOK

Pages : 382-388

Doi:10.35414/akufemubid.670956

View : 29 | Download : 11

Publication Date : 2020-06-30

Article Type : Research Paper

Abstract :İskelet kronolojisi metodu kertenkelelerin yaşlarının hesaplanmasında güvenilir kabul edilen ve oldukça yaygın kullanıma sahip bir metottur. Bu metot uygulanırken genellikle uzun kemiklerden (femur, humerus, falanj vb.) elde edilen enine kesitler incelenerek, tespit edilen dinlenme çizgileri (Lag) sayılmaktadır. Uzun kemikleri olmayan veya körelmiş canlılarda ise bu yöntem omurlara veya osteodermlere uygulanmaktadır. Söz konusu yöntemin osteodermlerde uygulanması, canlının olası yaşlarının tespit edilmesi ve hayatına devam edebilmesi açısından önem arz etmektedir. Türkiye herpetofaunasına dahil bacaksız kertenkele türlerinden ikisi olan, Pseudopus apodus ve Anguis fragilis kompleks morfolojileri itibariyle yılanlara benzedikleri için insanlar ile gerçekleşen karşılaşmalarda öldürülmektedirler. Bu nedenle söz konusu türlerin yaşam uzunlukların bilinmesi türler ile ilgili yapılacak olan koruma ve izleme çalışmalarına bir temel hazırlayacaktır. Bu çalışmada, Türkiye’nin kuzeyinden (40° enlemin kuzeyi) toplanmış iki Anguid türündeki (Anguis fragilis kompleks, Pseudopus apodus) osteodermlerin iskelet kronolojisi metoduna uygunluğu test edilmiştir. Sonuçlara göre her iki türde de osteodermlerde dinlenme çizgileri (Lag) gözlenmiştir. Ancak Anguis fragilis komplex örneğine ait bir kesitte kuyruk omurundaki yaş halkaları net bir şekilde sayılabildiği gibi, osteodermlerdeki halkalar net bir şekilde sayılamamakta ve sayısal olarak farklılık göstermektedir. Pseudopus apodus örneklerinde ise arka bacak kalıntılarının etrafını saran osteodermlere bakıldığında tespit edilen halkaların aynı osteodermin farklı bölgelerinde dahi farklılık gösterdiği tespit edilmiştir. Sonuç olarak söz konusu türlerde iskelet kronolojisi metodu uygulanırken osteodermlerin kullanılmasının uygun olmadığı ve yanıltıcı sonuçların ortaya çıkabileceği görülmüştür.
Keywords : Anguis fragilis kompleks, Pseudopus apodus, Anguidae, iskelet kronolojisi, osteoderm