SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETİMİNDE SEYAHATNAMELERİN KULLANILMASI

Authors : Ahmet Utku ÖZENSOY

Pages : 43-60

Doi:10.17755/esosder.959041

View : 16 | Download : 15

Publication Date : 2022-01-14

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu çalışmanın amacı, sosyal bilgiler öğretimi bağlamında seyahatnameleri incelemek ve bu seyahatnamelerin nasıl kullanılacağını ortaya koymaktır. Çalışma, nitel araştırma yöntemine göre desenlenmiştir. Bu yöntemin tarama modeli tercih edilmiştir. Araştırmada Osmanlı Devleti’nde yabancı seyyahların yazdıkları seyahatname, anı, mektup ve günlükler kullanılmıştır. Bu eserlerin her birinin adı, yazarı, yazarın uyruğu, seyahatin yapıldığı yıl(lar) ile dönemin padişahlarına yer verilmiştir. Veriler 40 seyahatnameden doküman analizi yoluyla toplanmıştır. Sosyal Bilgiler Öğretim Programı’nda (2018) seyyah ve seyahatname kavramları sadece birer defa geçmektedir. Sosyal Bilgiler 7. Sınıf Ders Kitabı’nda ise “seyyah” kavramı 29 kez, “seyahatname” kavramı 18 defa kullanıldığı görülmektedir. Diğer sınıflarda bu kavramlara yer verilmediği anlaşılmaktadır. Araştırmada 40 seyahatname, anı, mektup ve günlük hakkında bilgiler ile bunların adı, yazarı, yazarın uyruğu, seyahatin yapıldığı yıllar ve seyahatin yapıldığı dönemdeki padişah isimlerine yer verilmiştir. Bunun yanında seyahatname, anı, mektup ve günlüklerden doğrudan alıntılar yapılmış ve hangi kazanımların öğretiminde kullanılabileceği ortaya çıkarılmaya çalışılmıştır. Sosyal bilgiler ders kitaplarında seyahatnamelere 5 ve 6. Sınıf ders kitaplarında yer verilmediği, bundan dolayı bu kitaplarda da seyahatnamelere yer verilmesi gerektiği söylenebilir. Programda ve ders kitaplarında seyahatnamelere daha fazla yer verilmesi, beceri ve değer öğretiminde yararlanılması, bu konuda öğretmen, akademisyen ve yazarlara eğitim verilmesi gibi önerilerde bulunulmuştur.
Keywords : Sosyal bilgiler, Seyahatname, Gezi yazısı, Seyyah, Osmanlı Devleti