1 MART TEZKERESİNİN ORTADOĞU VE ABD İLİŞKİLERİNE YANSIMASI

Authors : Cengiz Gürbüz

Pages : 131-143

Doi:10.17755/esosder.1308370

View : 89 | Download : 175

Publication Date : 2024-01-09

Article Type : Research Paper

Abstract :Amerika Birleşik Devletleri 11 Eylül 2001 tarihinde terör saldırısına maruz kalmış ve bu saldırıdan sorumlu tuttuğu Afganistan’a 2001 yılının Ekim ayında askeri harekât başlatmıştır. ABD, Afganistan’dan sonra kitle imha silahları olduğunu iddia ettiği Irak’ı hedef almış ve binlerce kilometre uzaklıkta olan Irak’a başarılı bir şekilde operasyon yapabilmek amacıyla bölgede bulunan müttefik ülkelerden destek arayışına girmiştir. Bu kapsamda Irak ile sınır komşusu olan ve ABD’nin bölgedeki güçlü müttefikleri arasında yer alan Türkiye’den de destek istenmiştir. Hükümet, Türkiye’den istenen bu desteğe cevap verebilme gayesiyle TBMM’den yetki talebinde bulunmuştur. 1 Mart 2003 tarihinde TBMM tarafından görüşülen yetki talebine ilişkin oylamanın sonucu beklendiği şekilde gerçekleşmemiş ve salt çoğunluğa ulaşılamadığından tezkere reddedilmiştir. 1 Mart tezkeresinin reddedilmesi ABD tarafında büyük bir hayal kırıklığı yaratmış ve tepkiye neden olmuştur. Tezkerenin TBMM’den geçmemesi bazı Ortadoğu ülkelerinde ise memnuniyet yaratmıştır. 1 Mart tezkeresi hayal kırıklığı ve memnuniyetle birlikte Türkiye’nin uluslararası ilişkilerini de etkilemiş ve bu etkiler günümüze kadar sürmüştür. 1 Mart Tezkeresi, 2002 yılında iktidara gelen Ak Parti’nin vermiş olduğu ilk önemli sınavlardan biri olarak tarih sahnesinde yerini almıştır. Bu çalışmada, 1 Mart 2003 tarihinde TBMM tarafından reddedilen tezkerenin öncesi ve sonrasında yaşanan gelişmeler incelenerek, tezkerenin reddedilmesinin Ortadoğu ve ABD ile olan ilişkilere yansımaları analiz edilmiştir.
Keywords : 1 Mart Tezkeresi, Türkiye, ABD, Ortadoğu, Irak