DİRSE HAN OĞLU BOĞAÇ HAN HİKÂYESİNİ SEMBOLİK YAKLAŞIMLA OKUMA

Authors : Mümin Topcu

Pages : 561-578

Doi:10.17755/esosder.1361566

View : 117 | Download : 117

Publication Date : 2024-04-16

Article Type : Research Paper

Abstract :Dede korkut hikâyeleri Türk destan geleneğinin önemli bir parçasıdır. Bu hikâyeler, Türk toplumunun ortak bilinçaltı birikimini yansıtır. Hikâyelerin sembollerini ve olay akışını doğru anlamak, beraberinde Türk devlet ve toplum ilişkileriyle yaşayış biçimlerini de anlamayı sağlayacaktır. Kültürel bir yaşam birikimi yansıtan Oğuz namelerin, sembolik derin anlamına dikkat edildiğinde dini-tasavvufi kültürel ve mitolojik açılardan siyasetname özellikleriyle ön plana çıktığı düşüncesindeyiz. Astral simgeler olan güneş, ay ve yıldızlar ile zoolojik simgeler olan aslan, boğa, deve ve diğer hayvanlar ile baba, anne ve çocuklardan oluşan aile ilişkileri; yöneten-yönetilen ilişki ve işleyişleriyle arasında benzerlikler kurulur. Aile, soy, maddi-manevi insan yaşamı, astral, zoolojik, iktidar ve devlet döngüsü arasında benzerlikler kurularak destanın oluşturulduğu düşüncesindeyiz. Boğaç Han destanında bu döngü simgelerini birbiriyle bağdaştırıp çözümleyerek, Türk devlet geleneği ve derin yapı işleyişinin anlaşılabileceği düşüncesindeyiz. Bu nedenle Dede Korkut hikâyelerini anlamak, bizim için eğitici ve öğretici olacaktır.
Keywords : Oğuz, güneş, ay, boğa, iktidar