İslam Düşüncesinde Muhalefetin Teopolitik İmkânı ve Yapısı

Authors : Muzaffer Barlak

Pages : 383-430

Doi:10.18403/emakalat.444777

View : 1428 | Download : 4492

Publication Date : 2018-12-30

Article Type : Research Paper

Abstract :İslam dininin temel kaynakları olan Kur’an-ı Kerim ve hadislerde yönetim ile ilgili esaslar detaylı bir şekilde ortaya konulmamıştır. Bu durum İslam toplumlarının siyasi yapılanmasında geniş bir beşerî saha oluşturmuştur. Bu geniş beşerî sahada muhalif tutumların en fazla belirginleştiği konu, fâsık ve zalim bir yöneticiye karşı halkın tutumunun nasıl olması gerektiği üzerinedir. İslâm siyasî tarihinde bu konuda ileri sürülen kanaatlerden biri de yönetime isyan etmek, diğer bir ifade ile devrim yapmaktır. Devrim taraftarlarına göre bir yönetici iktidarını günah ve zulüm ile lekelediğinde bu yöneticinin iktidardan indirilmesi gerekir. İktidardan azletmenin gerçekleşmesi için gerektiğinde şiddete başvurulabilir. Devrim yöntemi, İslam toplumlarında neredeyse her dönemde taraftar bulmuş ve bu çerçevede İslam siyasi tarihinde dini referanslarla meşru gösterilmeye çalışılan birçok isyan hareketi yaşanmıştır. Bu çalışmanın amacı, İslam dininin temel kaynaklarının yöneticiyi değiştirme konusunda isyan yöntemine teşvik edip etmediğini veya en azından yöneticiye başkaldırmanın İslâmî çerçevede meşru bir zemininin bulunup bulunmadığını ortaya koymaktır. Tarih boyunca isyan hareketlerinin Müslüman toplumlardaki devlet yapılanmalarına verdiği zararlar bilinmektedir. Bunun yanında son dönemde yaşanan Arap Baharı isyanları, IŞİD, Boko Haram, Haşdi Şabi gibi İslamcı görünümlü terör örgütlerinin faaliyetleri ve nihayet dini referansların kuvvetle kullanıldığı 15 Temmuz darbe girişiminin de modern Müslüman toplumlardaki istikrarı ne denli tehdit ettiği tecrübe edilmiştir. Bu açıdan devrimci ekolün kendilerini haklı ve yöntemlerini de meşru göstermek üzere delil olarak ileri sürdükleri nassların tahlil edilmesi önem taşımaktadır. Bunun yanında iktidar değişiminde uygun yöntemin ne olduğuna dair temel dini metinler ve İslam âlimlerinin kanaatlerinin gözden geçirilerek alternatif yöntem önerisinde bulunmak elzem görünmektedir. 
Keywords : Siyaset, İslam, iktidar