Alevî Nitelemeli Ocak / Gruplara Ait Tekke, Zâviye ve Dergâhlardaki Cami ve Mescidler

Authors : Cenksu Üçer

Pages : 271-307

Doi:10.18403/emakalat.479134

View : 1032 | Download : 3041

Publication Date : 2018-12-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu çalışmada günümüzde daha çok Alevî nitelemesi kullanılan gruplara ait tekke, zâviye ve dergâhlarda bulunan cami ve mescid varlığı ele alınmaktadır. Bilindiği gibi söz konusu bu gruplar geçmişte her biri Bektâşî, Erdebil Sûfiyân Süreği Mensubu (Kızılbaş), Tahtacı, Dede Garkınlı, Hubyarlı, Keçeci Babalı gibi mensup olduğu ocak ismiyle isimlendirilmiştir.             Söz konusu bu ocakların her biri, bütün telakkîlerini tasavvuf ve tarikat hayatı kalıplarında anlamlandırmıştır. Alevî nitelemeli ocak ve gruplar geçmişte içlerinde “tevhid” kısmının da bulunduğu âdâb ve erkânı, diğer tasavvufî ekollerde ya da tarikatlarda olduğu gibi, tekke, zâviye ve dergâhlarda; tekke, zâviye ya da dergâhın bulunmadığı yerleşim yerlerinde ise gerekli büyüklükte evi olan bir dede ya da talibin evinde toplanıp yürütmüşlerdir. Tarihi sürece ve pratik uygulamaya bakıldığında, tasavvuf ekolleri ve tarikatlara ait tekke, zâviye ve dergâhların yanında namaz kılmak için bir cami ve mescit bulunduğu bilinmektedir. Bu pratik durumun Hacı Bektâş Velî, Seyyid Battal Gazi, Şücâaddin Velî, Abdal Musa, Keçeci Baba gibi Alevî nitelemeli ocak ve grupların geleneksel âdâb ve erkân merkezleri tekke, zâviye ve dergâhlarda da söz konusu olduğu görülmektedir. Bu konuda yapılacak çalışma ve değerlendirmelerin bu gerçekliği dikkate alması yerinde olacaktır.
Keywords : Alevî, tekke, zâviye, dergâh, cami, mescid