Haricîler`in Erken Dönem Tarih Algısı: Salim b. Zekvan Örneği

Authors : Harun Yıldız

Pages : 9-40

View : 958 | Download : 3421

Publication Date : 2010-01-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Hâricîler, bilindiği gibi, erken dönem İslam tarihinde ortaya çıkan ve Müslüman toplumun ana bünyesinden ayrılan ilk farklılaşma hareketidir. İslam düşünce tarihinde geniş yankılar uyandırmış olan Hâricîler\\\'in etkileri, hem siyasal hem de toplumsal düzeyde uzun süre devam etmiştir. Hâricîler, Hz. Osman ve arkasından Hz. Ali dönemlerinde yaşanan olay ve ortaya çıkan gelişmelere kendilerine özgü bir bakış tarzıyla yaklaşıp buna göre tavır ve tutum geliştirmişlerdir. İşte bu bakış tarzının öncülerinden biri de, Sâlim b. Zekvân\\\'dır. Sâlim b. Zekvân\\\'ın es-Sîre adlı eseri, erken dönem İslam ve Mezhepler Tarihi ile ilgili önemli ve otantik bir kaynaktır. Sâlim b. Zekvân\\\'ın hayat hikayesi ve kimliği ile ilgili yeterince bilgi sahibi olmamakla birlikte, eserin bilim çevrelerinde ortaya çıkışı, daha yeni sayılabilecek bir döneme denk düşer. Sîre\\\'nin bilim çevrelerinde keşfedilip ortaya çıkışıyla birlikte, özellikle Mezhepler Tarihi ile ilgili yerleşik bazı kanaat ve bakış tarzlarının doğruluğu tartışılır hale gelmiş ve bunların bir kısmı, değişmek zorunda kalmıştır. Sîre, Hâricîlik\\\'le ilgili bilgi veren elimizdeki ilk kaynak eser olma özelliğine de sahiptir. Eserin asıl kaleme alınış gayesi, Hâricîler tarafından Mürcie\\\'nin fikirlerinin yanlış olduğunu göstererek, bunları çürütmektir. Ayrıca eser, erken dönem İslam Tarihi\\\'nde ortaya çıkan olay ve gelişmeleri farklı bir bakış açısı ile ele alıp yorumlamaktadır. Bu makalede biz, eserin Hz. Osman ve Hz. Ali dönemleri ile ilgili kısmını esas alarak, Hâricîler\\\'in sözünü ettiğimiz bu dönemlerde ortaya çıkan siyasal olay ve gelişmelere nasıl yaklaştıklarını ve bunları nasıl yorumladıklarını ortaya koymaya çalışacağız.
Keywords : Haricîler, Salim b. Zekvan, Sîre, Hz. Ali, Tarih Algısı