Bahâ Saîd Bey’in Hayatı, Eserleri ve Anadolu’daki Alevî-Bektaşî-Nusayrî Zümreleri ile İlgili Çalışmaları

Authors : Süleyman Çam

Pages : 743-772

Doi:10.18403/emakalat.819155

View : 897 | Download : 1783

Publication Date : 2020-12-30

Article Type : Review Paper

Abstract :Bahâ Saîd Bey (1882-1939) seçkin kişiliğiyle varlığını vatan ve milletine adayan millî kahramanlarımızdan biridir. O, dönemin yönetimi tarafından Anadolu’daki Alevî-Bektaşî zümrelerini, Tahtacı, Çepni ve Hardal Türkmenlerini, soy, dil, mezhep ve geleneklerini yakından tetkîk etmek için görevlendirilmiştir. Entellektüel bir kişiliğe sahip olan Bahâ Saîd’in, uzun bir çalışmasının sonucu Alevîlik-Bektaşîlikle ilgili araştırmaları, başta Türk Yurdu mecmuası olmak üzere Muhibbân, Memleket ve Meslek gibi gazete ve dergilerde neşredilmiştir. Türk Yurdu’nda yayınlanan makaleleri, Türkiye’de Alevî zümreleri arasında bilimsel yöntemlerle yapılmış ve detaylı bilgiler veren saha araştırmalarından oluşmaktadır. Bahâ Saîd’in alan araştırmaları uzun bir dönemi kapsamaktadır. Dolayısıyla araştırma sonunda aktardığı bilgiler oldukça önem arz etmektedir. Onun Alevîlik-Bektaşîlik ve Nusayrîlik üzerine yaptığı bu araştırmalar Türkiye’de ilklerden olması nedeniyle ayrı bir değere sahiptir. Bu çalışmada, Bahâ Saîd’in Alevî-Bektaşî ve Nusayrî zümrelerine yönelik yaptığı araştırmaları ve onun söz konusu zümreler hakkındaki düşüncelerinin tespiti amaçlanmıştır. Bahâ Saîd, saha araştırmalarında Alevî-Bektaşî inancının kökenleri ve âyinleri hakkında genel olarak bilgi vermiştir. Ayrıca bu çalışmada, katılımcı gözlem ve mülakat tekniklerini uygulayan Bahâ Saîd’in, Anadolu’daki başta Alevî ve Bektaşîler olmak üzere diğer zümrelerin inanç ve kültür sistemlerini incelediği ve onlarda eski Türk kültür izlerinin varlığını tespit ettiği görülmüştür.
Keywords : Mezhepler Tarihi, Bahâ Sâid, Alevî, Bektaşî, Nusayri