Ebû Hâtim Ahmed b. Hamdân er-Râzî’nin Kitâbu’z-Zîne Adlı Eserinde Mezhepleri İsimlendirme ve Tasnif Yöntemi

Authors : Hamza Yeşildal

Pages : 693-726

Doi:10.18403/emakalat.1205481

View : 502 | Download : 815

Publication Date : 2022-12-31

Article Type : Review Paper

Abstract :İslâm Mezhepleri Tarihi alanında yazılan ilk dönem kaynak eserler, günümüz dünyasında mezheplerin anlaşılmasında ve yorumlanmasında önemli bir konuma sahiptir. Bu eserlerin bir kısmı çeşitli nedenlerden dolayı günümüze ulaşmamıştır. Fakat bu eserlerin bir kısmı zamanımıza kadar ulaşmış ve mezheplerin anlaşılmasında önemli bir etken olmuştur. Ebû Hâtim Ahmed b. Hamdân er-Râzî’nin (ö. 322/933-934) Kitâbu’z-Zîne adlı eseri, günümüze ulaşan ve özellikle mezheplerin isimlendirilmesi konusunda dilsel analizler yapan türünün en önemli örneklerinden biridir. Müellif eserinde mezhep isimleri hakkında dilsel analizler yapmanın yanında 73 fırka hadisine bağlı kalmadan mezhepleri tarif ve tasnif etmiştir. Râzî, bir İsmâilî dâîsi olması dolayısıyla bu eserinde mezhebî kimliğini ön plana çıkarmamıştır. Fakat mezhepleri inceleme ve tanımlama yöntemi iyi irdelendiğinde onun Şiî-İsmâilî mezhebine mensup olduğu rahatlıkla anlaşılacaktır. Bu çalışma İslâm Mezhepleri Tarihi alanında ilk dönem temel kaynaklardan kabul edilen Ebû Hâtim Ahmed b. Hamdân er-Râzî’nin Kitâbu’z-Zîne adlı eserinde mezhepleri inceleme ve tasnifte nasıl bir yol izlediğini gün yüzüne çıkarmayı amaçlamaktadır.
Keywords : İslâm Mezhepleri Tarihi, Ebû Hâtim er-Râzî, Kiâbu’z-Zîne, 73 Fırka, İsmâiliyye