Tayyibî İsmâilîler’de Nefsânî Tekâmül ve Tenasüh

Authors : Asiye Tığlı

Pages : 35-65

Doi:10.18403/emakalat.1253220

View : 351 | Download : 662

Publication Date : 2023-06-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Geç dönem İsmâilîlerden olan Müsta‘li-Tayyibîler, genel anlamda Fatımî öğretisine bağlı kalmışlardır. Fakat, Adem’in yeryüzüne hubutu, çok sayıda nebevî döngünün kabulü ve ölümden sonra ruh göçü ile cennet ve cehennem gibi konularda bazı ilavelerde bulunmuş ve daha mitolojik bir anlatım tarzını benimsemişlerdir. Bu çalışmada, Tayyibîler’in ruh göçüne olan yaklaşımları nefsin tekamülü ile ilişkili olarak ele alınmıştır. Buna göre Letafet Alemi’ne çıkacak kadar arınamayan nefsler tekâmül şanslarını; maddi dünyaya tekrar geri gelip farklı kalıp ya da bedenlerle tezahür etmek yahut daha latif olan felekler arasında iniş ve yükselişler yaşamak suretiyle sürdürebilmektedirler. Çeşitli deformasyonlara uğradıkları bu döngü sarmalında ruhlar, hak ettikleri cezayı çekip gerçeği idrak ettikten sonra, davete icabet etme yoluyla arınma şansını tekrar elde etmiş olurlar. Fakat onlara göre ruhun hadden hadde geçiş yoluyla sağladığı bu yükselişlerin tenasühle karıştırılmaması gerekmektedir. Geçirdiği farklı aşamalardan sonra davetin nuruyla aydınlanan her ruh, nihayet bedeninden ayrılıp hiyerarşide kendisinden daha üst makama yükselir ve Letâfet Aleminde diğer mübarek ruhlarla birleşir.
Keywords : Tayyibî, Tenasüh, tekâmül, nefs, İsmâilî.