Arnavutluk’taki Bir Yazmaya Göre Bektaşilikte Edep Anlayışı

Authors : Özlem Özdemir

Pages : 90-123

Doi:10.18403/emakalat.1416578

View : 213 | Download : 555

Publication Date : 2024-06-30

Article Type : Research Paper

Abstract :Terbiye, güzel ahlâk gibi anlamlara gelen edep kavramı, sosyal yaşamda bireyin toplumsal kurallara ve ahlakî ölçütlere uygun olarak davranmasını, davranışlarında bir ölçü gözetmesini ifade eder. Edep, toplumsal yapının farklı birimlerinde olduğu gibi tarikatlarda da bireyin uyması beklenen bir davranış kalıbı olarak kabul görür. Türklerin manevî yaşantısında kuvvetli şekilde varlık gösteren Bektaşî tarikatında da tarikat mensuplarının belirli edep ölçütlerine uygun şekilde davranması beklenmiştir. Bu beklenti yalnızca sözlü olarak dillendirilmemiş, tarikatla ilgili çeşitli bilgi ve içeriklerin yer aldığı yazma eserlere de konu olmuştur. Bu çalışmada Hacı Bektaş-ı Veli Araştırmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi kütüphanesinde B-279-112 arşiv numarasıyla kayıtlı olan yazma eser içindeki 2184-2187 poz numaraları arasındaki “Fütüvetnâme-i Şah-ı Merdân’dan çıkarılmıştır” başlığı ile başlayan bölüm incelenmiştir. Buna göre ilk olarak bu yazmanın tanıtımı yapılmış, erkânnameler hakkında kısaca bilgi verilmiştir. Edep kavramının çerçevesi çizilmiş, söz konusu bölüm esas alınarak edepler sıralanmıştır. Ardından bu edeplerin Türk kültüründeki ve Bektaşilikteki yeri değerlendirilmiştir. Yazma eser hakkında daha önce yapılan çalışmalarla tarafımızdan hazırlanan çalışma karşılaştırılarak farklılıklar ortaya konulmuştur. Makalenin sonunda eserdeki bölümün orijinal metni ve bu metnin çeviri yazısı da yer almaktadır.
Keywords : İslam Mezhepleri Tarihi, Bektaşilik, Edep, Arnavutluk, Fütüvvetnâme