Hamza b. Edrek’in Hârûn er-Reşîd’e Yazdığı Mektupta Hâricî Temalar

Authors : Ahmet Ateşyürek

Pages : 451-475

Doi:10.18403/emakalat.1551439

View : 76 | Download : 67

Publication Date : 2024-12-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Hamza b. Edrek, bugünkü Afganistan\\\'ın Sicistân bölgesinde yaşamış, Horasan Hâricîliği bakımından önemli bir figürdür. Sicistân’ın merkeze uzak olması sebebiyle hakkında sınırlı bilgi bulunmaktadır. Ancak Târîhu Sicistân isimli eser, Hamza’nın hayatına ve faaliyetlerine dair önemli bilgiler sunar. Bu esere göre Hamza, Çin sınırına kadar gazalar yapmış ve Sicistân’ın büyük emirlerinden biri olmuştur. Ayrıca, Hârûn er-Reşîd ile Hamza arasındaki mektuplaşma da burada kaydedilmiştir. Hârûn er-Reşîd, mektubunda hilafetin Allah\\\'ın kitabına ve peygamberin sünnetine dayanarak meşru olduğunu savunmaktadır. Ancak Hamza, bu otoriteyi açıkça reddederek, halifeyi adaletten sapmış ve dünyaya meyleden yöneticilerle bir tutmaktadır. Hamza, vahyin tamamlandığını ve artık tüm Müslümanların eşit statüde kullar olduğunu belirtmektedir. Bu anlayış doğrultusunda Halifenin çağrısını kabul etmemektedir. Hamza’nın sert itikâdî muhalefeti, Hâricî ideolojisine uygun olarak, sultana isyan etmenin dini bir zorunluluk olduğu görüşünü desteklemektedir. Hamza’nın mektubu Hâricî tarih tasavvurunun anlaşılmasına katkı sağlayacak bilgiler de içermektedir.
Keywords : İslam Mezhepleri Tarihi, Hâricîlik, Hamziyye, Sicistân, Hamza b. Edrek.