Sünnî ve Şiî Tefsir Kaynaklarında Ehl-i Zeyğ

Authors : Zeynep Alimoğlu Sürmeli

Pages : 563-592

Doi:10.18403/emakalat.1565825

View : 108 | Download : 115

Publication Date : 2024-12-31

Article Type : Research Paper

Abstract :İslam düşüncesinde ortaya çıkan fırkalar hakkında gerek müntesipler gerekse muhalifler tarafından çeşitli isim veya nitelemeler kullanılmıştır. Bu isim ve nitelemelerin bir kısmı övgü içerirken bir kısmı ise yergi içermektedir. Övgü içerikli isim ve nitelemeler meşruiyet gayesi; yergi içerikli isimler ve nitelemeler ise ilgili grubu gayrı meşrulaştırma gayesi ile çeşitli ayet ve hadislere müracaat edilerek kullanılmıştır. Bu hususta kullanılan nitelemelerden biri de Ehl-i zeyğ ibaresidir. Kavram, Âl-i İmran sûresi 7. ayette geçen “kalplerinde zeyğ olanlar” ifadesinden mülhem olarak yergi maksatlı muhalifler hakkında kullanılmıştır. Ancak zeyğ kavramı, nüzûlü itibari ile Ehl-i kitap hakkında küfür bağlamında kullanılmış bir nitelemedir. Bununla beraber mezheplerin teşekkül etmesi ile mevzubahis niteleme, gerek Sünnî gerekse Şiî gelenekte İslam bünyesinde ortaya çıkmış bazı fırkalar hakkında kullanılmaya başlanmıştır. Bu makale, kullanımın dayanak kılındığı ayetlerin Sünnî ve Şiî Tefsirlerde yorumlanma biçimini incelemektedir. Bir makalenin sınırlarının aşılmaması için bu çalışmada, kullanıma dayanak kılınan ayetlerin tefsir eserlerinde fırkalar ile ilişkilendirilmesi meselesine yoğunlaşılmış; konuya dair diğer kaynaklardaki malumat ise ayrı bir çalışma olarak planlanmıştır.
Keywords : İslam Mezhepleri Tarihi, Ehl-i zeyğ, Sünnî, Şiî, fırka.