Makâlât Yazarı Ebû ʿAmr Osman b. Halîfe es-Sûfî ve Muhaliflere Karşı Tutumu

Authors : Mahmoud Benras

Pages : 808-823

Doi:10.18403/emakalat.1572992

View : 83 | Download : 94

Publication Date : 2024-12-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu makalede İbâdî ekolünün önemli isimlerinden biri olan Ebû ʿAmr Osman bin Halîfe el-Mâregnî es-Sûfî\\\'nin (VI. yy./XII. yy.) muhaliflere karşı tutumu ele alınmıştır. Kendi döneminin en önemli İbâdî bilgini kabul edilen es-Sûfî, İbâdî doktrinin Kuzey Afrika’da ilmi açıdan geliştiği dönem olan hicri altıncı yüzyılda yaşamıştır. Kendisine veya eserlerine yapılan atıflar ve eserlerinden yapılan aktarımların çokluğu bu durumu teyit etmektedir. Öte yandan diğer yazılı İbâdî mirasın çoğunluğunda olduğu gibi, onun eserlerine de henüz ulaşılabilmiş ve yakın tarihlerde ancak bir kısmı ilim dünyasının hizmetine sunulabilmiştir. Yazarın henüz tahkiki yapılmamış veya basılmamış birden çok eseri mevcuttur. Bu araştırmanın ana kaynaklarından olan, yazara ait Risâletü\\\'l-firak, es-Sü’âlât, ve bu eserlerin şerhlerinin çoğunluğu henüz yazma haldedirler. es-Sûfî, İbâdiyye’den makâlât türü eser yazan ve İbâdî bilginlere hitap ettiği bilinen kökenli tek yazardır. Yazarın Hâricî-İbâdî literatüre vakıf olması ve eserler telif etmesi bu iki mezhebin ilmi terminolojisinin teşkili ve sonraki nesillere aktarılmasında yazara referans bir konum vermiştir. Günümüze ulaşan Îbâdî kitabiyyatın ortak İslamî ilimler havuzunda anlaşılabilir bir seviyeye ulaşmasında yazar önemli bir konuma sahiptir. Bu makalede es-Sûfî’nin, İbâdî bir bilgin olması sebebiyle İbâdiyye içerisindeki farklı görüşlerle, muhalif mezhep ve akımlara yönelik tutumu araştırılıp ortaya konulmuştur.
Keywords : Kelam, Makâlât, Hâricilik, İbâdilik, es-Sûfî.