Kayseri İli Günlük Referans Evapotranspirasyonun (ET0) Yapay Sinir Ağlarıyla Tahmin Edilmesi

Authors : Fatih SEKENDUR, Ali ÜNLÜKARA, Bilal CEMEK

Pages : 25-37

View : 29 | Download : 14

Publication Date : 2018-10-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Evapotranspirasyon (ET) hidrolojik döngünün temel bileşenlerinden biridir. Bitkilerin sulama programlamasının yapılabilmesi için günlük bazda bitki su tüketimi verisine ihtiyaç duyulmaktadır. Bu çalışmada günlük referans evapotranspirasyonun (ET 0 ) Yapay Sinir Ağları Yöntemi (YSA) kullanılarak tahmin edilmesi amaçlanmıştır. Kayseri ili ET 0 belirlenmesinde kullanılan veriler (günlük minimum ve maksimum bağıl nem, minimum ve maksimum sıcaklıklar, rüzgâr hızı, güneşlenme şiddeti ve güneşlenme süresi), Meteoroloji Genel Müdürlüğünden 2010-2017 yılları için temin edilmiştir. 2010-2015 arası günlük meteorolojik veriler eğitim verisi, 2016-2017 arası günlük veriler ise test verisi olarak kullanılmıştır. İklim verileri göz önüne alınarak 11 farklı YSA Modeli oluşturulmuştur. En iyi sonuçlar; rüzgâr, minimum ve maksimum bağıl nem, minimum ve maksimum sıcaklık, güneşlenme şiddeti, güneşlenme süresi ve günlük zaman indisi parametrelerinin kullanıldığı modelde, belirleme katsayısı (R 2 )= 0.998 olarak belirlenmiştir. İkinci en iyi performans güneşlenme şiddeti, buhar basıncı açığı, ortalama sıcaklık, rüzgar ve günlük zaman indisi kombinasyonunun kullanıldığı modelde belirleme katsayısı=0.997 olarak belirlenmiştir. Çalışmada en az parametrenin kullanıldığı(nispi güneşlenme süresi, buhar basıncı açığı ve günlük zaman indisi) ve en düşük performansın alındığı modelde belirleme katsayısı= 0.950 olarak belirlenmiştir. Çalışma sonucu YSA modellerinin Kayseri ili günlük ET 0 hesaplamalarında başarılı sonuçlar verdiği, daha az veri kombinasyonları kullanılarak oluşturulan YSA modellerinin dahi FAO 56 Penman-Monteith yöntemiyle elde edilen ET 0 değerlerine yakın sonuçlar verdiği görülmüştür.
Keywords : Yapay sinir ağları YSA, Levenberg Marquardt LM, Referans evapotranspirasyon ET0, FAO 56 Penman Monteith