Genetik mühendisliği yöntemleri kullanılarak virüse dirençli bitkilerin elde edilmesi

Authors : Mikail AKBULUT, Osman GÜLŞEN

Pages : 328-339

View : 24 | Download : 11

Publication Date : 2010-08-01

Article Type : Other Papers

Abstract :Bilim adamları, viral veya nonviral orijinli genleri kültür bitkilerine aktararak, birçok bitkiye virüslere karşı direnç kazandırmışlardır. Tütün bitkisinde (Nicotiana tabacum L.) tütün mozaik virüsüne (TMV) karşı viral kılıf protein aracılığıyla oluşturulan direnç, tarihsel olarak bunun ilk örneği olmuştur. Diğer birçok virüs türevli DNA dizilerinin bitki virüslerine karşı direnç sağladığı da gösterilmiştir. Bu diziler arasında, translasyon yapılmayan sense veya antisense RNA, satellit RNA, eksik (defektif) müdahale eden RNA, viral replikaz, proteaz, hareket proteinleri ve nötralize edici antikorlar sayılabilir. Virüsten türetilmiş genlere ek olarak bitkisel orijinli genlerde transgenik direnç için kullanılabilir. Bu direnç mekanizmasında, genler diğer direnç genlerinde (R genleri) olduğu gibi virüse özgü olabilir. Transgen aracılı direncin avantajlarına rağmen transgenik virüs dirençli bitkilerin üretimi ve kullanımı henüz yaygın olmayıp yakın gelecekte bu teknolojinin daha da yaygınlaşacağı düşünülmektedir. Kısaca bu makalede, ekonomik olarak önemli kültür bitkilerine virüs direncini aktarmak için kullanılan rekombinant DNA teknolojisinin stratejileri ve güncel uygulamaları özetlenecektir.
Keywords : Patojen kaynaklı direnç, transgenik bitki, bitki virüsleri, virüs dirençli bitkiler