KAMUSAL ALANDA DİNİ SEMBOLLER: AVRUPA İNSAN HAKLARI MAHKEMESİ’NİN KARARLARINDA TARAFSIZLIK ADINA AYRIMCILIK

Authors : Ömer Sariaslan

Pages : 1028-1071

Doi:10.58820/eruhfd.1382552

View : 112 | Download : 150

Publication Date : 2023-10-28

Article Type : Research Paper

Abstract :Çalışmamız, Türkiye’de uzun yıllar uygulanan başörtüsü (türban) yasağının, kamusal alanda kadınlar üzerindeki etkisine odaklanmaktadır. Bu bağlamda ele alınan din ve vicdan özgürlüğü, kamusal alan kavramıyla değerlendirilmekte, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin dini semboller ile ilgili bazı ilke kararlarına yer verilmektedir. Dini sembollere ilişkin Anayasa Mahkemesi ve Danıştay’ın önceki kararlarıyla, AİHM’nin kararları arasındaki uyum karşısında tekrara düşmemek adına odak noktamız AİHM kararları oldu. Ancak Türk hukuk sisteminin, uluslararası ve bölgesel metinlerdeki din ve vicdan özgürlüğünün sınırlandırılma sebeplerinden farklı bir düzenleme içermesinden dolayı da konumuzun gerektirdiği ölçüde "Türkiye’de Hürriyetin Yasal Görünümü” başlığını açtık. Çalışmamızda vurgulamak istediğimiz temel husus, din ve vicdan özgürlüğünün Türkiye’deki söz konusu Anayasal koruyucu temel eksikliğidir. Çıkartılacak yönetmelik, genelge ve tebliğlerin uygulanmasıyla başörtülü kadınların; siyasi, sosyal, kültürel ve ekonomik sahanın dışına çıkartıldığı bir duruma tekrar dönülebilme ihtimalinin önleyici tartışmaya ve farklı yoruma müsait olmayan açık üst norm eksikliğidir. AİHM’nin de başörtüsüne yaklaşımı devletlerin alanına müdahale etmemeye yönelik olduğu için, beklenildiği kadar özgürlüğe doğrudan koruma getirmemek şeklindedir. Başörtüsü yasağının sonuçları, sadece din ve vicdan özgürlüğünü ihlal ettiği perspektifinde ele alındığı zaman, kadınların kamusal alandan dışlandığı değerlendirmesi eksik kalmaktadır. Yasağın olumsuz sonuçlarının daha iyi anlaşılması için, AİHM kararları, iş bu çalışmamızda kamusal alan-özel alan kavramlarıyla birlikte incelenmektedir.
Keywords : Başörtüsü, Kamusal Alan, Laiklik, Düşünce, Din ve Vicdan Özgürlüğü, Eşitlik