TÜRK HUKUKUNDA SÖZLEŞMEDEKİ HAKSIZ ŞARTLAR

Authors : Hakan Acar

Pages : 263-289

View : 1 | Download : 20

Publication Date : 2008-12-31

Article Type : Research Paper

Abstract :Sözleşmenin taraflarından birinin ekonomik ve kurumsal açıdan diğer tarafa nazaran üstün konumda olduğu durumlarda da, bu üstünlüğünü kullanarak diğer tarafın aleyhine olan bazı şartları önceden tek taraflı olarak hazırladığı bir takım şartnamelerle kabul ettirdiği görülmektedir. \\\"Tip sözleşme\\\", \\\"kitle sözleşme\\\", \\\"katılmalı (iltihaki) sözleşme\\\", \\\"formüler sözleşme\\\" gibi isimlerle ifade edilen bu tip standart sözleşme türleri, bankalar, sigorta şirketleri, seyahat ve taşıma işletmeleri, dayanaklı tüketim malları üretimi ve pazarlama şirketleri tarafından bireysel sözleşmenin kurulmasından önce soyut ve tek yanlı olarak kaleme alınmaktadırlar. Görünüşte iki tarafın karşılıklı olarak imzaladığı bir sözleşme veya sözleşmenin eki niteliğinde olan bu standart şartlar, gerçekte zayıf olan tarafın herhangi bir müzakere imkanına sahip olmadığı ve dolayısıyla da gerçek iradesini yansıtmadığı, sözleşme özelliği taşımaktan uzak bir takım yazılı metinler niteliğindedir. Bu şekilde hazırlanan tip sözleşmeler karşısında diğer taraf ya kendisine dayatılan şartlarda sözleşmeyi kuracak veya bu mal veya hizmeti almaktan vazgeçmek zorunda kalacaktır. Bu makalede gerek bireysel sözleşme gerekse standart sözleşmelerde yer alan haksız şartlar, 4077 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun ve TBMM\\\'ye sevk edilen Borçlar Kanunu Tasarısı\\\'ndaki düzenlemeler dikkate alınarak, farklı hukuk sistemleri ile mukayeseli olarak incelenmiştir.
Keywords : Sözleşme, Tüketici Sözleşmeleri, Standart Sözleşme, Genel İşlem Şartları, Haksız Şartlar.