AKİM KALMIŞ AZMETTİRMEDE CEZAİ SORUMLULUĞUN İLKE VE SINIRLARI -AYNI ZAMANDA HAMM EYALET YÜKSEK MAHKEMESİNİN KARARININ TARTIŞILMASI (OLG HAMM V. 22.10.1991 - L WS 249/91)-

Authors : René Bloy

Pages : 1133-1156

Doi:10.58820/eruhfd.1574950

View : 118 | Download : 121

Publication Date : 2024-10-28

Article Type : Other Papers

Abstract :Suça şerikliğin bir türü olan azmettirmenin cezalandırılabilmesi için kasten ve hukuka aykırı olarak işlenen fiilin en azından teşebbüs aşama- sına varmış olması gerekir. Diğer bir ifadeyle, teşebbüs aşamasında kal- mış bir asıl fiilin varlığı şarttır. Aksi halde azmettirenin, sorumlu tutula- bilmesi mümkün değildir. Asıl fiilin işlenmediği, yani azmettirmenin kendisinin teşebbüs aşamasında kaldığı durum doktrinde akim kalmış azmettirme (azmettirmeye teşebbüs) olarak ifade edilmektedir. Azmetti- renin akim kalmış (zincirleme) azmettirmeden dolayı sorumlu tutulma- sına ilişkin Alman Ceza Kanunu’nun 30. maddesinin 1. fıkrasında genel bir düzenleme yapılmıştır. Alman hukukunda akim kalmış azmettirme- nin cezalandırılmasının gerekçesi, hukuksal değerlerin tehlikeye girme- sine yol açmak suretiyle olay üzerinde hâkimiyet kaybının tehlikeliliğine (Kontrollverlust über das Geschehen) dayandırılmaktadır. Buna göre bir kimseyi azmettirmekle; olay üzerinde hâkimiyet kaybı gerçekleşmekte, azmettiren ikna konusunda elinden geleni yaparak kriminal olayı elinden çıkarmakta ve artık hakimiyetini kuramayacağı nedensel bir süreci baş- latmaktadır. Türk hukukunda ise bu fiilin cezalandırılmasına ilişkin ka- nunda genel bir düzenleme yapılmamıştır. Ancak doktrinde azmettirme- nin başlı başına bir haksızlık teşkil ettiğinden hareketle bu fiilin cezalan- dırılması gerektiği artık kabul edilmektedir. Çevirisi yapılan bu çalışma- da mezkûr hükmün bir alt vakası olarak akim kalmış azmettirmede cezai sorumluluğun prensipleri ve sınırları; Hamm Eyalet Yüksek Mahkeme- si’nin 22.10.1991 tarih ve L WS 249/91 sayılı kararı çerçevesinde bu fiilin objektif ve sübjektif unsurları ele alınmıştır.
Keywords : Haksızlık, Akim kalmış zincirleme azmet tirme, Azmettirmeye teşebbüs, Bağlılık Kuralı, Kontrol kaybı