CEZALANDIRMANIN AMAÇLARI BAĞLAMINDA HAPİS CEZASI VE İSLAM CEZA HUKUKU YAPTIRIMLARI

Authors : Ubeydullah Turan

Pages : 601-678

Doi:10.58820/eruhfd.1683162

View : 58 | Download : 64

Publication Date : 2025-04-24

Article Type : Research Paper

Abstract :Cezalandırmanın amaçları bağlamında çeşitli ceza teorileri ortaya konulmuştur. Mutlak ceza teorileri, cezayı başlı başına bir amaç ola-rak görmekteyken; nispi ceza teorileri, cezanın suçu önleme ile suç-luyu ıslah etme amacına ve bu bağlamda faydacı yönüne odaklanmış-lardır. Buna karşılık, karma teori ise, cezanın; kefaret, genel ve özel önleme ile ıslah amaçlarını bir arada bulundurduğunu ileri sürmüş-tür. Günümüzde temel cezalandırma yöntemi olan hapis cezasında, cezanın tüm amaçları mevcuttur. Bununla birlikte, cezanın amaçları-nın gerçekleşebilmesi için, hapis cezalarının etkin bir şekilde uygu-lanması gerekmektedir. Cezalandırmanın amaçları bağlamında İslam ceza hukuku yaptırımları değerlendirilirken ise, bu hukuk sisteminde yer alan farklı ceza türlerinin ayrı ayrı ele alınması gerekir. Zira, İs-lam hukukundaki ceza türlerini oluşturan had cezaları, kısas ve diyet cezaları ve ta’zîr cezaları açısından cezanın farklı amaçları ön plana çıkmaktadır. Had cezalarında, cezanın kefaret ve genel önleme amaç-ları ön plandadır. Şahsi haklara ilişkin olan kısas ve diyet cezalarında da bu amaçlar ön planda olup, özellikle ölüm cezası bakımından ce-zanın özel önleme ve ıslah amacının bulunduğundan bahsedilemez. Buna karşılık, ta’zîr cezalarında ise, cezanın özel önleme ve ıslah amacı ön plandadır. Bununla birlikte, ta’zîr cezası olarak uygulanabi-len farklı ceza türleri açısından cezanın farklı amaçları ön plana çıka-bilmektedir.
Keywords : Cezalandırmanın Amaçları, Hapis Cezası, Had Cezaları, Kısas ve Diyet Cezaları, Ta’zîr Cezaları