Finansal Tablo Manipülasyonlarının Tespitinde Yapay Sinir Ağlarının Kullanılması

Authors : Gerçek ÖZPARLAK

Pages : 331-357

Doi:10.18070/erciyesiibd.961463

View : 19 | Download : 12

Publication Date : 2021-12-25

Article Type : Research Paper

Abstract :Halka açık şirketlerin, gerçeğe aykırı bilgileri açıklayarak, finansal bilgi manipülasyonuna başvurmaları şirket ortaklarının ve ülke ekonomisinin zarara uğramasına neden olmaktadır. Bu kapsamda, bu çalışmanın iki amacı bulunmaktadır. Birinci amacı, Covid-19 salgının yarattığı ekonomik kriz ortamında, Borsa İstanbul’da yer alan şirketlerin finansal bilgi manipülasyonuna başvurup vurmadıkları ihtimalinin Beneish modeli ile analiz edilmesidir. İkinci amacı, teknolojinin gelişmesi ile beraber yaygın olarak kullanılmaya başlanılan yapay sinir ağlarının finansal bilgi manipülasyonunu ölçmedeki performansının değerlendirilmesidir. Araştırma sonuçlarına göre, çalışmadaki 264 şirketten %43’ünün (113 adet) çeşitli seviyelerde finansal bilgi manipülasyonu yapmış olabileceği tespit edilmiştir. Altman Z skoruna göre, finansal başarısızlık ihtimali bulunmayan, güvenli bölgedeki 135 şirketin %47’sinin (64 adet) finansal bilgi manipülasyonu yapmış olabileceğine dair olasılık ve bulgular vardır. Buna karşın, Altman Z skoruna göre, finansal başarısızlık ihtimali yüksek olan, tehlikeli bölgedeki 74 şirketten %45’inin (33 adet) çeşitli seviyelerde finansal bilgi manipülasyonuna başvurmuş olabileceği görülmüştür. Araştırmanın diğer sonuçlarına göre, Altman skoru sonuçları üzerine kurgulanan ve yapay sinir ağlarıyla gerçekleştirilen modelin doğru sınıflandırma oranı, eğitim seti verisi için %99,53 seviyesinde ve test seti verisi için %98,11 seviyesindedir. Beneish modelinin sonuçları üzerine kurgulanan ve yapay sinir ağlarıyla gerçekleştirilen modelin doğru sınıflandırma oranı, eğitim seti verisi için %96,21 seviyesinde ve test seti verisi için %86,80 seviyesindedir.
Keywords : Yapay Zekâ, Yapay Sinir Ağları, Yapay Sinir Ağları, Altman Modeli, Beneish Modeli, Manipülasyon