Çevresel performans endeksi kapsamında Türkiye’de sürdürülebilir kalkınma: Çevresel ve kentsel göstergeler ışığında bir değerlendirme

Authors : Sadegül Durgun, Yeter Avşar

Pages : 157-171

Doi:10.33707/akuiibfd.1608499

View : 34 | Download : 53

Publication Date : 2025-03-19

Article Type : Research Paper

Abstract :Bu çalışmanın amacı Yale Üniversitesi tarafından yayımlanan Çevresel Performans Endeksi (EPI) kapsamında Türkiye’nin çevresel ve kentsel göstergeler bağlamında sürdürülebilir kalkınma düzeyinin değerlendirilmesidir. Sürdürülebilir kalkınma, ülkelerin sosyal, ekonomik ve çevresel açılardan topyekûn gelişme durumunu kısaca ifade etmektedir. EPI, sürdürülebilir kalkınmanın boyutlarından biri olan çevre üzerinde durmaktadır. Bununla birlikte ilgili endeks alt boyutları bağlamında kentsel göstergeleri de ihtiva etmektedir. Bu bağlamda çalışmada, Çevresel Performans Endeksi (EPI)’nde bulunan ve Birleşmiş Milletler (BM) tarafından belirlenmiş olan sürdürülebilir kalkınma amaçları içerisinde yer alan çevresel ve kentsel boyutlar ve bunlara ilişkin alt boyutlar değerlendirilmektedir. Çalışma doküman analizi yöntemi şeklinde kurgulanmış olup, istatistiki verilerden faydalanılarak yıl bazlı bir karşılaştırma yapılmıştır. Bu bağlamda çalışma kapsamında Türkiye’nin EPI puanının ve dünya ülkeleri içerisindeki sıralamasının negatif yönde seyrettiği saptanmıştır. Bu husus EPI’nın alt boyutları düzeyinde de genel olarak aynı şekildedir. Bu bağlamda sürdürülebilir kalkınmanın çevresel boyutunda ve bu doğrultuda sürdürülebilir kalkınma amaçları içerisinde yer alan iklim eylemi, sudaki yaşam, karasal yaşam, temiz su ve sanitasyon, erişilebilir ve temiz enerji hususlarında sorunlar yaşandığı ifade edilebilecektir. Bu alanlardaki zafiyetin giderilmesi Türkiye’nin sürdürülebilir kalkınma noktasındaki düzeyini daha yukarılara taşıyabilecektir.
Keywords : Sürdürülebilir Kalkınma, Çevresel Performans Endeksi, Kentleşme, Çevre